10 Μαΐου 2015

Εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων. Του Κώστα Μελά

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και της ΕΛΣΤΑΤ, το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων της χώρας παρουσιάζεται στον Πίνακα 1.
Πίνακας 1
Εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων (σε δις ευρώ).
Έτος
Εξαγωγές
Εισαγωγές
Ισοζύγιο
2002
3,3
5,2
-1,9
2008
3,9
7,1
-3,3
2009
4
6,4
-2,4
2010
4,6
6,5
-1,9
2011
4,8
6,7
-1,9
2012
5,2
6,4
-1,2
2013
5,4
6,5
-1,1
2014
5,1
6,4
-1,3

Το ισοζύγιο εξακολουθεί να είναι αρνητικό, παρότι το έλλειμμα ακολουθεί φθίνουσα πορεία την περίοδο 2009-2014.

Το ποσοστό των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων στις συνολικές εξαγωγές (εκτός καυσίμων) της Χώρας υποχώρησε στο 30,5% το 2014, έναντι 32,0% το 2013 και 30,7% το 2012 παραμένοντας, πάντως, σε σχετικά ικανοποιητικό επίπεδο.

Από την αρχή της περιόδου της κρίσης οι ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων παρουσιάζουν μικρή σταδιακή αύξηση (2009-2013). Το έτος 2014 για πρώτη φορά μειώνονται γεγονός που μπορεί να αποδοθεί, εν μέρει, στη μείωση των εξαγωγών προς την Ρωσία λόγω του επιβληθέντος εμπάργκου. Την ίδια περίοδο οι εισαγωγές παραμένουν περίπου σταθερές και πάντα υψηλότερες από τις εξαγωγές με αποτέλεσμα την ύπαρξη μειούμενου, μέχρι και το 2013, αρνητικού ισοζυγίου, κάτι που μεταβάλλεται το 2014.

Στον Πίνακα 2 παρουσιάζεται η διάρθρωση των εξαγωγών των ελληνικών προϊόντων, όπου τα φρούτα και τα λαχανικά αλλά και τα ψάρια αποτελούν τις κυριότερες εξαγωγικές κατηγορίες.

Πίνακας 2
Διάρθρωση εξαγωγικών αγροτικών προϊόντων
%
σε εκ. ευρώ
Φρούτα-λαχανικά
35,7
1820,8
Ψάρια
10,8
548,5
Γαλακτοκομικά
9,5
482,8
Καπνός
7,6
385,9
Δημητριακά
6,6
337,2
Φυσικές υφαντικές ίνες
6,3
318,5
Έλαια και λίπη
6,2
315,6
Λοιπά
27
1337

Στον Πίνακα 3 παρουσιάζεται η διάρθρωση των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων.
 Οι εισαγωγές κρεάτων και παρασκευασμάτων (1.101€ εκατ.), εξακολουθούν  να επιβαρύνουν σε μεγάλο ποσοστό το εμπορικό αγροτικό ισοζύγιο της χώρας.
Οι εισαγωγές κρεάτων αποτελούν το 17,3% του συνόλου των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων το 2014, αναλογία που παραμένει σε υψηλό και σχεδόν αμετάβλητο επίπεδο στην περίοδο της οικονομικής κρίσης (2013: 17,4%, 2012: 18,0%, 2011: 17,1%, 2010: 17,2%). Επίσης επιβαρύνουν σημαντικά το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων τα γαλακτοκομικά , τα φρούτα και τα δημητριακά.

Πίνακας  3.
Διάρθρωση εισαγωγών αγροτικών προϊόντων
%
εκ. ευρώ
Κρέατα
17,3
1101
Γαλακτοκομικά
13,2
841,2
Φρούτα και λαχανικά
10,4
662,6
Δημητριακά
8,3
529,8
Καφές,
Κακάο, τσάι
6,9
441,5
Ζωοτροφές
6,3
401,3
Ψάρια
5,9
376,3
Λοιπά
31,4
1999,1

Τα κρέατα και τα γαλακτοκομικά αποτελούν το μεγάλο πρόβλημα της χώρας διότι επιβαρύνουν σημαντικά το αγροτικό εμπορικό ισοζύγιο χωρίς μεσοπρόθεσμα να υπάρχει λύση για την υποκατάσταση των εισαγωγών με αύξηση της εγχώριας παραγωγής. Η κάλυψη του ελλείμματος, βεβαίως μπορεί να προέλθει μακροχρόνια από τη βελτίωση των υπαρχουσών κτηνοτροφικών μονάδων και τη δημιουργία νέων, κάτι όμως που απαιτεί ενδελεχή σχεδιασμό , που δεν φαίνεται να υπάρχει για την ώρα. 
Επομένως καλούνται οι υπόλοιπες κατηγορίες αγροτικών προϊόντων να καλύψουν τμήμα του δημιουργούμενου ελλείμματος. Κάτι που επίσης απαιτεί περαιτέρω σχεδιασμένες ενέργειες.

Σύμφωνα με τα παραπάνω ο αγροτικός τομέας έχει την παραγωγική δυνατότητα, λόγω ότι υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα, να προχωρήσει σε  αποφασιστική αύξηση της συνολικής παραγωγής η οποία θα αυξήσει περαιτέρω τις εξαγωγές και την υποκατάσταση των εισαγωγών. Αυτό βεβαίως προϋποθέτει, στοιχειωδώς να βοηθηθεί στην παρούσα φάση και μακροχρονίως να γίνει αντιληπτό ότι αποτελεί χώρο παραγωγικής δραστηριότητας εφάμιλλη ή και ανώτερη από τις μέχρι τώρα προβαλλόμενες ως βασικές παραγωγικές δραστηριότητες.

Στον Πίνακα 4 παρουσιάζεται  η συνεισφορά του αγροτικού τομέα στην εγχώρια ακαθάριστη παραγωγή η οποία το έτος 2014 παρουσιάζει μια μικρή αύξηση, σε ένα περιβάλλον, όμως, δραματικής μείωσης του ΑΕΠ.
Πίνακας 4.

Συνεισφορά του αγροτικού τομέα στη συνολική εγχώρια ακαθάριστη προστιθέμενη αξία     (%)


1995
9,9
2000
6,6
2005
5,1
2008
3,3
2010
3,3
2014
3,8
Τέλος στον Πίνακα 5 παρουσιάζεται ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου στα αγροτικά προϊόντα και στο σύνολο της οικονομίας. Διαπιστώνονται τα εξής: μείωση των ΑΕΠΚ  την περίοδο της κρίσης (2010=2014), και η δραματικά μικρή συνεισφορά του αγροτικού τομέα στο συνολικό σχηματισμό ΑΕΠΚ της χώρας.

Πίνακας 5.
Ακαθάριστος σχηματισμός  παγίου
κεφαλαίου
εκ. ευρώ
Αγροτικός τομέας
Σύνολο
2002
85
48132
2008
130
59387
2009
129
43478
2010
76
38271
2011
105
32833
2012
48
27120
2013
71
21466
2014
85
18938


Διαρθρωτικά στοιχεία της αγροτικής παραγωγής.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2013, συγκριτικά με το 2009, τόσο ο συνολικός αριθμός των εκμεταλλεύσεων της Χώρας όσο και η χρησιμοποιούμενη γεωργική έκτασή τους (ΧΓΕ) μειώθηκαν.

Το 2013, συγκριτικά με το 2009, στο σύνολο της Χώρας παρουσιάζεται μείωση κατά 1,9%, τόσο του συνολικού αριθμού των εκμεταλλεύσεων όσο και του αριθμού των εκμεταλλεύσεων με ΧΓΕ.
Συγκεκριμένα, ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων ανέρχεται σε 723.007 το 2009 και σε 709.449 το 2013, ενώ οι εκμεταλλεύσεις με ΧΓΕ ανέρχονται σε 716.823 το 2009 και σε 703.535 το 2013.

Σε ό,τι αφορά στη ΧΓΕ, το 2013 παρουσιάζεται μείωση, σε σχέση με το 2009, κατά 2,8% στο σύνολο της Χώρας. Συγκεκριμένα, η συνολική χρησιμοποιούμενη έκταση ανέρχεται σε 34.779 χιλ. στρέμματα το 2009, ενώ το 2013 σε 33.815 χιλ. στρέμματα.

Σε ό,τι αφορά στην παραγωγική κατεύθυνση των εκμεταλλεύσεων, κατά το 2013, το 61,8% είναι αμιγώς γεωργικές εκμεταλλεύσεις, το 34,7% μεικτές και το 3,5% αμιγώς κτηνοτροφικές. Συγκεκριμένα, το 2013, 575.525 εκμεταλλεύσεις είναι αμιγώς γεωργικές με 20.910 χιλ. στρέμματα ΧΓΕ, 115.461 μεικτές με 11.722 χιλ. στρέμματα και 18.463 αμιγώς κτηνοτροφικές με 1.184 χιλ. στρέμματα.

Από τα στοιχεία της κατανομής της ΧΓΕ κατά κατηγορία χρήσης, το 2013, σε σχέση με το 2009, στο σύνολο της Χώρας παρουσιάζεται μείωση στον αριθμό των εκμεταλλεύσεων που καλλιεργούν ετήσιες καλλιέργειες (‐3,6%), δενδρώδεις καλλιέργειες (‐3,4%) και λοιπές εκτάσεις (‐5,2%) και μεγαλύτερη μείωση στον αριθμό αυτών που καλλιεργούν αμπέλια και σταφιδάμπελα (‐21,8%).

Ακολουθώντας τη μείωση της ΧΓΕ, οι εκτάσεις με μόνιμες καλλιέργειες (αμπέλια και
δέντρα) παρουσιάζουν, επίσης, μείωση. Αντιθέτως, οι ετήσιες καλλιέργειες καταγράφουν αύξηση, όπως και οι αρδευόμενες εκτάσεις. Η αρδευθείσα ΧΓΕ το 2013, σε σχέση με το 2009, παρουσιάζει αύξηση κατά 13,4%, ενώ, αντίστοιχα, ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων που πότισαν τις εκτάσεις τους είναι αυξημένος κατά 2,4%. Το 2013 η συνολική αρδευθείσα έκταση της Χώρας ανέρχεται σε 11.779 χιλιάδες στρέμματα, ποσοστό 50% της συνολικής ΧΓΕ, μη συμπεριλαμβανομένων των άγονων βοσκότοπων.
Ο συνολικός αριθμός των εκμεταλλεύσεων με ζώα παρουσιάζει μείωση, εκτός από αυτές που εκτρέφουν προβατοειδή.
Ο αριθμός των κεφαλών των ζώων παρουσιάζει μείωση σε όλες τις κατηγορίες ζώων. Συγκρίνοντας το 2013 με το 2009, παρατηρείται μείωση του αριθμού των εκμεταλλεύσεων που εκτρέφουν βοοειδή κατά 4,7%, αιγοειδή κατά 4,6%, χοίρους κατά 2,0% και πουλερικά κατά 12,1%, ενώ ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων που εκτρέφουν προβατοειδή παρουσιάζει αύξηση κατά 2,7%.

Σε ό,τι αφορά στον αριθμό των εκτρεφόμενων ζώων, συγκρίνοντας το 2013 με το 2009, παρατηρείται μείωση σε όλες τις κατηγορίες ζώων. Πιο συγκεκριμένα, ο αριθμός των βοοειδών έχει μειωθεί κατά 5,1%, των προβατοειδών κατά 5,1%, των αιγοειδών κατά 13,3%, των χοίρων κατά 18,9% και των πουλερικών κατά 24,2%.

Σε ό,τι αφορά στην απασχόληση στη γεωργία – κτηνοτροφία, η οικογενειακή εργασία και η αλληλοβοήθεια μεταξύ των γεωργών ενισχύονται έναντι μορφών εργασίας με αμοιβή (μόνιμοι και εποχικοί εργάτες). Επιπλέον, η πλειοψηφία των ημερών εργασίας προέρχεται από την απασχόληση των κατόχων των εκμεταλλεύσεων και των μελών της οικογένειάς τους.

Το 2013, συγκριτικά με το 2009, στο σύνολο της Χώρας, παρουσιάζεται μείωση του αριθμού όλων των κατηγοριών απασχολουμένων στη γεωργία – κτηνοτροφία, εκτός από το οικογενειακό εργατικό δυναμικό.

Συγκεκριμένα, ο αριθμός των κατόχων και των μελών της οικογένειάς τους που απασχολήθηκαν στην εκμετάλλευση παρουσιάζει αύξηση κατά 2,3%, ενώ οι μόνιμοι εργάτες παρουσιάζουν μείωση κατά 4,6%, οι εποχικοί εργάτες κατά 13,6% και οι λοιποί απασχολούμενοι (αλληλοβοήθεια και κατ’ αποκοπή εργασία) κατά 24,5% .
Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των ημερών εργασίας, συγκρίνοντας το 2013 με το 2009, οι ημέρες εργασίας των κατόχων και των μελών της οικογένειάς τους παρουσιάζουν αύξηση κατά 13,5% και των λοιπών απασχολουμένων κατά 15,7%.
Αντίθετα, οι ημέρες εργασίας των μόνιμων εργατών παρουσιάζουν μείωση κατά 5,5% και των εποχικών εργατών κατά 14,8%. Το 2013, το οικογενειακό εργατικό δυναμικό αποτελεί το 41,9% του συνόλου του εργατικού δυναμικού στη γεωργία – κτηνοτροφία. Οι εποχικοί εργάτες αντιστοιχούν στο 30,8% του συνόλου, οι λοιποί απασχολούμενοι στο 26,5% και οι μόνιμοι εργάτες στο 0,9%.


Τα παραπάνω  οδηγούν στο συμπέρασμα ότι παρατηρείται μια γενική συρρίκνωση τόσο των γεωργικών  εκμεταλλεύσεων, μείωση του αριθμού όλων των κατηγοριών των ζώων και αύξηση μόνο, του οικογενειακού εργατικού δυναμικού.    

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Προσθέστε τα σχόλια σας:

Ευρετήριο: Όλες οι αναρτήσεις του blog με προεπισκόπηση στο άγγιγμα της εικόνας