«Γιαννιώτικο»: Οι κτηνοτρόφοι των Ιωαννίνων παίρνουν στα χέρια τους την διάθεση των προϊόντων τους.

Συνέντευξη του Μιχάλη Τζήμα, κτηνοτρόφου από τα Γιάννενα και ενός από τους βασικούς συντελεστές της Κίνησης Κτηνοτρόφων Ιωαννίων στον Νίκο Ντάσιο. Δημοσιεύθηκε στο 113ο φ. της εφ. Ρήξη (04/04/2015)

Πότε ξεκίνησε το εγχείρημά σας και ποια ήταν η αιτία για να ξεκινήσετε;

Το εγχείρημά μας ξεκίνησε πρόσφατα, μόλις πριν δύο μήνες και είναι αποτέλεσμα του συνεχούς αδιεξόδου που αντιμετωπίζουμε, οι μικροί παραγωγοί-κτηνοτρόφοι της Ηπείρου. Αδιέξοδο που μεγάλωσε μετά την ιδιωτικοποίηση της ΔΩΔΩΝΗΣ, η οποία, όσο ήταν συνεταιριστική, διατηρούσε σ ένα σχετικά αξιοπρεπές επίπεδο την τιμή του γάλακτος και συντηρούσε περί τις 10 χιλιάδες οικογένειες. Μετά την ιδιωτικοποίηση η τιμή του γάλακτος έπεσε, οι παραγωγοί έμεναν απλήρωτοι για μήνες, ενώ τα χρέη και οι υποχρεώσεις έτρεχαν….

Περιγράψτε μου συνοπτικά το εγχείρημά σας

Στόχος της προσπάθειάς μας είναι η παραγωγή, η μεταποίηση και η απευθείας διάθεση των προϊόντων μας στην τοπική αγορά, συμβάλλοντας με τις δυνάμεις μας στη διατήρηση του εισοδήματος μας και του πολύπαθου κλάδου της κτηνοτροφίας στην Ήπειρο.

Μέχρι στιγμής διαθέτουμε κωδικούς για τέσσερα προϊόντα: γάλα αγελαδινό πέντε ημερών, πλήρες και ελαφρύ, γιαούρτι πρόβειο και γιαούρτι αγελαδινό. Η εμφιάλωση και η συσκευασία γίνονται στο τυροκομείο Ζαγόρι. Άμεσα προγραμματίζουμε να κυκλοφορήσει κι ένα πέμπτο προϊόν, που είναι το γάλα πρόβειο παστεριωμένο. Τα προϊόντα μας είναι φυσικά, αφού έχουμε την τύχη τα ζώα μας να βόσκουν ακόμα σ’ ένα σχετικά παρθένο φυσικό περιβάλλον, ενώ φροντίζουμε να γίνονται όλοι οι σχετικοί έλεγχοι ποιότητας στη φάση της μεταποίησης, προκειμένου το παραγόμενο προϊόν να είναι υψηλής διατροφικής αξίας. Πράγματι, σ’ αυτά τα πρώτα μας βήματα βρήκαμε μεγάλη αποδοχή από τους ντόπιους καταναλωτές, φτάνοντας να πουλάμε κατά μέσο όρο 1,5 τόνο γάλα την ημέρα, παρά τα ανελαστικά κόστη που δυσκολεύουν τον ανταγωνισμό στην τιμή.

 Είναι πράγματι μια πολύ ενδιαφέρουσα απόπειρα καθετοποίησης. Ένα συνεταιριστικό εγχείρημα δεν θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση του κόστους παραγωγής, επιτυγχάνοντας μια σχετική οικονομία κλίμακας, καθώς και να εισφέρει πιθανές επιχορηγήσεις;

Στην παρούσα φάση είμαστε μια ομάδα δέκα παραγωγών, αλλά μ’ έναν ευρύτερο κόσμο να πλαισιώνει το εγχείρημά μας, γι’ αυτό και αποκαλούμαστε Κίνηση Κτηνοτρόφων Ιωαννίνων.

Επιλέξαμε τη νομική μορφή της Ο.Ε, δεδομένου ότι η τρέχουσα νομοθεσία για τους νέους αγροτικούς συνεταιρισμούς καθιστά την ίδρυση ενός συνεταιρισμού απαγορευτική. Θέτει ως προϋπόθεση κατώτατο όριο ετήσιας παραγωγής τους 2 χιλιάδες τόνους αγελαδινού γάλακτος και 4 χιλιάδες τόνους πρόβειου! Είναι προφανές πως εμείς και πολλοί άλλοι μικροί παραγωγοί στη χώρα απέχουμε πολύ από το να φτάσουμε σ’ αυτά τα επίπεδα ετήσιας παραγωγής. Επίσης, οι επιχορηγήσεις μέχρι τώρα δίνονται σε μεγάλους παραγωγούς ή σε φορείς που δεν έχουν να κάνουν άμεσα με την παραγωγή. Αναμένουμε παρ’ όλα αυτά και πιέζουμε για την τροποποίηση της νομοθεσίας, -γιατί είμαστε πιο κοντά στις συνεταιριστικές αρχές-, κάτι που μας υποσχέθηκε και ο νυν και ο απερχόμενος υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης. Αναμένουμε ….

Η προσπάθειά σας είναι αρκετά ελπιδοφόρα, σε μια περίοδο πολύ δεινή για τον Έλληνα παραγωγό, δεδομένης της απόλυτης κυριαρχίας των ολιγοπωλίων και των πολυεθνικών εταιρειών τόσο στη διάθεση, όσο και στην πώληση των προϊόντων. Τι δυνατότητες θεωρείτε ότι υπάρχουν σ’ αυτό το εχθρικό για την παραγωγή τοπίο,προκειμένου ν’ αναπτυχθούν πάλι υγιή παραγωγικά εγχειρήματα που θα ξαναπιάσουν το νήμα της παράδοσής μας στην παραγωγή;

Νομίζω πως το μεγάλο έλλειμμα είναι η ανυπαρξία ενός στοιχειώδους σχεδιασμού για την υποστήριξη των παραγωγικών κλάδων. Από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εμείς οι μικροί κτηνοτρόφοι της Ηπείρου, είναι το υψηλό κόστος παραγωγής. Κατ’ αρχήν, η τοπική παραγωγή ζωοτροφής έχει μεγάλο κόστος λόγο του μικρών εκμεταλλεύσιμων μονάδων, όπως και το υψηλό κόστος, του πετρελαίου για τα τρακτέρ (όργωμα , συγκομιδή κ.λπ.). Σ’ αυτό να προστεθεί το κόστος της KWh για το ηλεκτρικό ρεύμα το οποίο χρησιμοποιούμε στα αρμεκτικά, στα ψυγεία, στις παγοκολόνες κοκ. Ο ΦΠΑ είναι σήμερα στο 13% και φοβόμαστε μήπως ανεβεί, οι εισφορές στα ταμεία, ο ΕΝΦΙΑ, οι απρόβλεπτες καταστροφές από τα καιρικά φαινόμενα είναι παράγοντες που συνδυαστικά κάνουν το τοπίο της παραγωγής όντως εχθρικό.

Στη διάθεση έχουμε ν αντιμετωπίσουμε τα μεγάλα σουπερμάρκετ και τους χονδρεμπόρους. Παρ όλα αυτά, πιστεύουμε πως υπάρχουν τρόποι, με ποιοτικά και τοπικά παραγόμενα προϊόντα, και με μικρό κόστος προβολής, να κερδίσεις την εμπιστοσύνη και τη στήριξη των καταναλωτών.

Για όλα αυτά νομίζω απαιτούνται άνθρωποι, αλλά και ολοκληρωμένος σχεδιασμός ,υποδομές, συνεργασίες με ερευνητικούς φορείς, συνεχής εκπαίδευση, φτηνά κεφάλαια και στοχευμένες καμπάνιες ενημέρωσης . Δυστυχώς, ακόμα, πέντε χρόνια μετά τα μνημόνια, δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα στη στρατηγική και ο κλάδος εξακολουθεί ν’ απασχολεί ένα όλο και πιο γερασμένο κομμάτι του αγροτικού κόσμου.

Πράγματι, αυτό θα σημαίνει μια διαφορετική στρατηγική παραγωγικής αναδιάρθρωσης, που θα έδινε διέξοδο και σε χιλιάδες νέους, αποτρέποντας την εγκατάλειψη της χώρας. Πιστεύετε πως υπάρχει προοπτική γι’ αυτό;

Θα ήταν ευχής έργο και πράγματι υπάρχει ενδιαφέρον από νέους ανθρώπους, που είτε βρίσκονται εδώ είτε έρχονται από την πρωτεύουσα, για ν’ ασχοληθούν με τον κλάδο. Όμως δεν έχουν καμία στήριξη, δεν υπάρχουν τα στοιχειώδη κεφάλαια, αλλά και απογοητεύονται εύκολα, βλέποντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μεγαλύτεροι παραγωγοί. Νομίζω πως θα πρέπει να κάνουμε όλοι μαζί μια προσπάθεια και ίσως αυτό που λείπει περισσότερο είναι ν’ αποκτήσουμε μια κουλτούρα συνεργασίας και αλληλοϋποστήριξης. Πρόσφατα είχαμε συνάντηση στην Αθήνα, νέοι κτηνοτροφικοί συνεταιρισμοί όπως π.χ. οπολύ καλύτερα οργανωμένος συνεταιρισμός της Θεσσαλίας (Θες Γάλα), που αποτέλεσε έμπνευση και για τη δική μας προσπάθεια, με σκοπό να συντονίσουμε τις προσπάθειές μας.

Αποφασίσαμε ν’ αποκτήσουμε ένα κοινό σήμα προκειμένου να έχουμε πιο εύκολη αναγνωρισιμότητα από το καταναλωτικό κοινό, αν και θεωρούμε δύσκολο το επόμενο διάστημα να υπερβούμε την τοπική αγορά.

Εύχομαι σύντομα αυτές οι διάσπαρτες ελπιδοφόρες πρωτοβουλίες να πάρουν τον δρόμο τους, βρίσκοντας την ανάλογη στήριξη από τους καταναλωτές, που θα πρέπει να προτάξουν την κατανάλωση ελληνικών προϊόντων, συμβάλλοντας έτσι στην προσπάθεια για μια ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση που έχει ανάγκη ο τόπος μας. Καλή επιτυχία, σας εύχομαι.