Σχετικά με την πολιτική των κρατικών ενισχύσεων, του Βαγγέλη Αχιλλόπουλου

Η καινοτομία, τα προϊόντα και η παραγωγική επιχειρηματικότητα, δεν διατάσσονται ούτε συμβαίνουν επειδή το κράτος «ρίχνει χρήμα στην αγορά». 

• Δεν χρειαζόμαστε άλλες επιδοτήσεις στοχευόμενες σε κλάδους και συμπλέγματα. 
• Δεν χρειαζόμαστε  άλλους φορείς «προώθησης» και «επιμόρφωσης»…
• Δεν χρειαζόμαστε στοχεύσεις και προωθητές.
• Δεν χρειαζόμαστε 5-10 πρωταθλητές. 
• Χρειαζόμαστε πολλούς. Όλους όσους μπορούμε να έχουμε. 
• Η επιχειρηματικότητα θέλει ελευθερία, δημοκρατία και ίσες ευκαιρίες.

Δεν βάζουμε το κάρο μπροστά από τα άλογα. 

Πρέπει να το καταλάβουμε όλοι, να γίνει κοινός τόπος, πως πρώτα χρειάζεται κάποιος να φτιάξει ένα προϊόν και μετά όλα τα υπόλοιπα θα συμβούν.

 Αυτό που χρειάζεται η αγορά είναι δυο πράγματα,

Α) Στα όποια εργαλεία σχεδιαστούν να μην αποκλείεται ο μικρός και αδύναμος που έχει ιδέες και θέλει να τις κάνει προϊόν εξαγώγιμο ή υποκατάστατο εισαγόμενων, μιλάμε για την εφαρμογή στην πράξη των ίσων ευκαιριών για όσους είναι ικανοί, ανεξάρτητα αν έχουν την οικονομική επιφάνεια να κάνουν επενδύσεις. 
Μόνο έτσι θα απελευθερωθεί το δημιουργικό δυναμικό της χώρας.

Κανένας κλάδος ή σύμπλεγμα δεν λειτουργεί αν δεν υπάρχει πρώτα τελικό προϊόν προς πώληση από κάποιον.

Η βιομηχανία μεταποίησης λειτουργεί με πολλούς προμηθευτές, μεταποιητές, υποκατασκευαστές, που ο καθένας ολοκληρώνει ένα κομμάτι από το τελικό προϊόν, που κάποιος άλλος πρέπει να μελετήσει και να δημιουργήσει ΠΡΩΤΑ.

Αν αυτός ο κάποιος δεν μπορεί να ξεκινήσει, τότε αυτόματα δεν υπάρχει και βιομηχανία. Στην Ελλάδα αυτός ο πρώτος που δημιουργεί το προϊόν, που ξεκινά το παραγωγικό παιχνίδι να τρέχει, αυτός ο ένας άνθρωπος που έχει την πρώτη ιδέα απλά δεν έχει καμία ελπίδα να ξεκινήσει ποτέ. Έτσι όλη η υπόλοιπη αλυσίδα μαραζώνει, από τα μηχανουργία μέχρι τα συσκευαστήρια, από τους παραγωγούς πρώτης ύλης μέχρι τους εισαγωγείς, από τους συμβούλους μέχρι τους designers, από τους μαστόρους μέχρι τους διευθυντάδες…

Β) Να υπάρχουν επιχορηγήσεις «πολύ-εργαλεία» ή επιδοτήσεις σε βήματα που να ακολουθούν τον επιχειρηματικό κύκλο μιας επιχειρηματικής δράσης και όχι «προγράμματα» με προαποφασισμένους κεντρικά θεματικούς στόχους από κάποιες επιτροπές σοφών όπως κάνουμε ΟΛΑ τα τελευταία 25 χρόνια....

Άλλες ανάγκες έχει μια νέα επιχείρηση, άλλες μια υφιστάμενη. Δεν βρίσκονται όλες οι επιχειρήσεις στο ίδιο σημείο, αλλά τα βήματα που ακολουθούν είναι σχεδόν κοινά. Τα ακόλουθα βήματα θα μπορούσαν να είναι μικρά αλληλένδετα προγράμματα που η οποιαδήποτε επιχείρηση θα μπορούσε να πάρει ένα-ένα ξεκινώντας από αυτό που της λείπει.

-       Ερευνά αγοράς,

-       Μελέτη στόχευσης προϊόντος,

-       Επιχειρηματικό Σχέδιο και Επιχειρηματικό Μοντέλο

-       Σχεδίαση προϊόντος,

-       Σχεδίαση βελτίωσης προϊόντος,

-       Πρωτότυπα,

-       Πατέντα/Κατοχύρωση πνευματικής ιδιοκτησίας,
-       Μικρή πιλοτική παράγωγη,

-       Branding και μάρκετινγκ,

-       Πιστοποιήσεις,

-       Εξοπλισμός παράγωγης

-       Μελέτη βελτίωσης παραγωγής,

-       Βελτίωση εξοπλισμού παραγωγής,

-       Συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις,
-       Εγγυοδοτικά εργαλεία για εξαγωγές.

Μια εργαλειοθήκη με μικρά αλληλένδετα προγράμματα-βήματα ανοιχτή σε όλους και ανεξάρτητα από στοχεύσεις σε κλάδους και συντεχνίες είναι αυτό που χρειάζεται η Παραγωγική Επιχείρηση.

Έτσι πρώτα είναι οι ιδέες, ανοιχτά, σε όλους τους κλάδους, μετά είναι οι άνθρωποι που τις υλοποιούν και τις μετατρέπουν σε προϊόντα και μετά είναι όλα τα υπόλοιπα.

Ούτε συμπλέγματα, ούτε clusters, ούτε κλάδοι… Ιδέες --> Άνθρωποι --> Προϊόντα.

Οι άνθρωποι δημιουργούν, ο αγρότης, ο ερευνητής, ο εφευρέτης ο νέος, ο μηχανικός, ο φοιτητής, ο μάστορας, ο οποιοσδήποτε τελικά.

Ούτε τα συμπλέγματα, ούτε οι κλάδοι, ούτε τα clusters, ούτε ακόμα τα εργοστάσια δεν δημιουργούν.

Οι άνθρωποι δημιουργούν, και αν δεν τους βάλλουμε στο κέντρο τίποτα δεν πρόκειται να γίνει.

Ρομαντική σκέψη ή οικονομικός ρεαλισμός και θεσμική υποχρέωση;

Θα πει κάποιος μα τι είναι αυτά τα ρομαντικά που λες, πως θα γίνουν στο οικονομικό πολιτικό καθεστώς της Ευρώπης σήμερα;

Η απάντηση είναι πως επιβάλλονται να γίνουν. Είναι η θεσμική υποχρέωση της Ευρώπης να γίνουν. Είναι η θεσμική υποχρέωση της Ελλάδας να γίνουν αυτά ακριβώς.

Το ανώτατο ελεγκτικό δικαστήριο της Ευρώπης το European Court of Auditors, το 2011 έκανε μια πολύ σοβαρή παρατήρηση και έθεσε τις βάσεις για αυτό που ρομαντικά λέγω.

Σε μια πολύ σημαντική έκθεση του το 2011 αναφέρει τα εξής για τα προγράμματα τύπου ΤΕΜΠΕ και ΕΤΕΑΝ (δάνεια με τις εγγυήσεις του δημοσίου) που τρέχουν ανά την Ευρώπη.

“In guarantee schemes, ‘deadweight’ occurs if the borrower could have obtained the loan from commercial lenders without public support. In such situations, the effects, such as creation of jobs, economic or innovation activity, would have been realised anyway. Publicly supported guarantee schemes are most effective when the financed investment would otherwise not have been carried out, and the desired effects would not have been realised.”*

Σε ελεύθερη μετάφραση:

«Στα εγγυημένα σχήματα χρηματοδότησης από το δημόσιο, ‘περιττό βάρος’ δημιουργείτε όταν ο ωφελούμενος μπορεί να χρηματοδοτήσει την δραστηριότητα του με ιδία μέσα χωρίς την δημόσια στήριξη. Γιατί τότε το αποτέλεσμα αυτής της ενίσχυσης, θέσεις εργασίας, ανάπτυξη της καινοτομίας κτλ θα μπορούσε να συμβεί έτσι και αλλιώς, ακόμα και χωρίς την δημόσια στήριξη. Χρηματοδοτικά προγράμματα με την δημόσια στήριξη είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά όταν σχεδιάζονται έτσι ώστε να χρηματοδοτούν επενδύσεις που θα ήταν αδύνατο να συμβούν με τις ίδιες δυνάμεις των φορέων, όπου και τα αποτελέσματα αυτής της παρέμβασης (θέσεις εργασίας, οικονομική ανάπτυξη, καινοτομία, ίσες ευκαιρίες) δεν θα μπορούσαν να συμβούν χωρίς την δημόσια στήριξη.»

Στην Ελλάδα τα τελευταία 40 χρόνια, τα προγράμματα κρατικών ενισχύσεων βασίζονταν στην παραδοχή, πως η ωφελούμενη επιχείρηση έχει στη διάθεσή της την απαραίτητη ρευστότητα – οικονομική επιφάνεια, μαζί με όλα τα λειτουργικά προαπαιτούμενα (ενημερότητες: φορολογικές, δανειακές, ασφαλιστικές κλπ), ώστε να προβεί εξ ολοκλήρου σε μια επένδυση και, αφού αυτή ολοκληρωθεί και μετά από 2-3 χρόνια ελεγχθεί από τους αρμόδιους ελεγκτές, τότε και μόνο τότε να καταβάλλεται η ενίσχυση της πολιτείας. 

Όμως σήμερα, μετά από 5 χρόνια συνεχούς ύφεσης, το μακροοικονομικό περιβάλλον είναι τέτοιο που πλέον αυτή η παραδοχή δεν υφίσταται.

Η καταβολή προκαταβολής, με εγγυητική επιστολή λ.χ. που προβάλλεται ως βελτίωση για τους αδύναμους, προϋποθέτει καταβολή τουλάχιστον του ισόποσου ποσού τοις μετρητοίς στην Τράπεζα ως εξασφάλιση προ της έκδοσης της (προσθέτοντας 4-5% επιπλέον έξοδα!!!), άρα η εγγυητική προκαταβολής αποτελεί μη λύση.

Αν απορείτε λοιπόν, γιατί τόσα δις που έχουν έρθει στην Ελλάδα δεν έχουν φέρει κανένα αποτέλεσμα, είναι γιατί πολύ απλά επιλέγοντας να ενισχύσουμε μόνο αυτούς που μπορούν, έτσι και αλλιώς μόνοι τους να υλοποιήσουν μια ιδέα, ένα προϊόν, το μόνο που καταφέραμε είναι να μην επιφέρουν οικονομικά αποτελέσματα τα Προγράμματα που προκηρύσσονται.

Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν πως πολύ απλά οι άνθρωποι της παραγωγής με τους ανθρώπους της πολίτικης-δημοσιοϋπαλληλικής-ακαδημαϊκής κοινότητας δεν έχουν απολύτως καμία επαφή.

Εδώ είναι και η πρόκληση για την Ελλάδα που θέλουμε, επιτέλους να καταφέρουμε να ασχοληθούμε με τον άνθρωπο. Τον ένα άνθρωπο που ξεκινά κάτι, που έχει ένα όνειρο, μια ιδέα. Ναι είναι ρομαντικό, αλλά Αυτό πρέπει να κάνουμε.

*Αναφορά του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Δικαστηρίου. Δείτε στην σελίδα 39 στο σημείο 83.

 http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2009_2014/documents/cont/dv/sr4_/sr4_en.pdf

Ευάγγελος Αχιλλόπουλος
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Επιχειρηματίας.
Εκπρόσωπος της  Ομοσπονδίας Ελληνικών Συνδέσμων Νέων Επιχειρηματιών - ΟΕΣΥΝΕ