«Για μια Ενδογενή και Αποκεντρωμένη Παραγωγική Ανασυγκρότηση» του Ανδρέα Κυράνη

Ομιλία στην εκδήλωση του Άρδην, στις 09 Απριλίου 2014    

   

Σε έναν τόπο σαν τον δικό μας, η τεχνολογική επανάσταση μπορεί να στηρίξει το όραμα μιας "εν δυνάμει" κοινωνίας ελεύθερων παραγωγών, έναν σύγχρονο δυναμικό και υγιή μικροϊδιοκτητικό τρόπο παραγωγής, τρόπο ακόμη εμπεδωμένο στην μεγίστη πλειοψηφία της κοινωνίας.     

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Α. Εισαγωγή:

            •  Αποικιοκρατία

            •  Αναγέννηση

            •  Βιομηχανική επανάσταση και πόλη

            •  Τεϋλορισμος, Φορντισμός

            •  Τρίτη βιομηχανική επανάσταση

Β. Τι συγκεκριμένα σημαίνει ενδογενής παραγωγική μας ανασυγκρότηση;

      Ποιες σημασίες-αξιες δίνουν υπόσταση σε ένα τέτοιο εγχείρημα;

      Ποια ειδοποιός διαφορά του προσδίδει υποδειγματική αξία με διεθνές νόημα;         

  α. Γενική αρχή

  β. Για την υπερκυριαρχία της χρηματοπιστωτικής συνθήκης

  γ. Δημοκρατία και εθνική ανεξαρτησία

  δ. Το παραγωγικό μας ζήτημα

  ε. Η μαστορική

στ. Η διεθνής παραγωγική πραγματικότητα

ζ. Η ανάγκη μιας στρατηγικής συμμαχίας της μαστορικής με την ψηφιακή κατασκευή, το σχεδιασμένο           βιομηχανικό κατά παραγγελία προϊόν και η παντοκρατορία του μικρού.

  η. Η δυνατότητα μας να πρωταγωνιστήσουμε σε ένα τέτοιο πεδίο.

  θ. Η άμεση-βιωματικη δημοκρατία και η σημασία της στο ξεδίπλωμα ενός τέτοιου παραγωγικού τρόπου

  ι.  Επίλογος

  κ. Ένα παράδειγμα

Εισαγωγή:

Για να μιλήσεις για εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο, οφείλεις να προσδιορίσεις επακριβώς την ειδοποιό διαφορά του από το κυρίαρχο.

Το παραγωγικό μοντέλο συνιστά τον τεχνικό τρόπο συγκρότησης και συγκράτησης σχέσεων, τον τεχνικό τρόπο συγκρότησης του εκάστοτε "κοινωνικού", επί της ουσίας ή κατ επίφαση. Αυτή είναι και η κατ εξοχήν πλευρά του παραγωγικού μοντέλου που οι εκάστοτε εξουσίες επιμελώς αποσιωπούν και αποκρύβουν.

Το κυρίαρχο παραγωγικό μοντέλο, καταδηλώνει και αποτυπώνει με τον πιο διαυγή υλικό τρόπο, μια μακραίωνη ιστορία συγκρότησης αυταρχικών " σχέσεων", που εγκλωβίζει και καταστρέφει δημιουργικές κοινωνικές δυνάμεις αντί να τις απελευθερώνει, που ακυρώνει βάναυσα την ελευθερία των ανθρώπων στη σκέψη και την πράξη αντί να την ενισχύει.

Με αυτή την έννοια, το αίτημα για ένα εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο, είναι κατ εξοχήν ένα αίτημα δημοκρατίας, ένα διακύβευμα πρακτικό, και μαχητό, για την εποχή μας και τη χώρα μας.

Η αποσαφήνιση του απροκάλυπτου αυταρχισμού του κυρίαρχου παραγωγικού μοντέλου είναι αδύνατη ερήμην της ιστορίας της τελευταίας τουλάχιστον χιλιετίας της ανθρωπότητας.

Η βιομηχανία, μια συγκεκριμένη και όχι μοναδική ιστορικά μορφή μεταποίησης με την βοήθεια της μηχανής, αναπτύχτηκε στη Δύση. Τότε, ή ακριβέστερα λίγο πριν στην Αναγέννηση, συγκροτείται η βούληση "μεταποίησης" του ίδιου του ανθρώπινου είδους, πέραν της φύσης, γεγονός που συνιστά ιστορική μετάλλαξη. Εκείνο που αρχίζει τότε να τελειώνει, είναι η συνείδηση της όποιας ιερότητας φύσης και ανθρώπου, ή καλύτερα η ανάδυση της μηχανής σε υπέρτατη θεότητα, πάνω από φύση και ανθρώπους. Αυτή η πρωταρχική βαρβαρότητα, καταργεί τα όρια σε κάθε άλλη βαρβαρότητα που θα επακολουθήσει.  

Ας παραθέσουμε εν τάχει κάποια κομβικά ιστορικά βήματα που συγκροτούν την υλική βάση, προκειμένου η βιομηχανική επανάσταση να δυνηθεί δια να υπάρξει.

• Αποικιοκρατία, βίαια υφαρπαγή πλούτου από την περιφέρεια και συγκέντρωση του στα εκάστοτε δυτικά κέντρα, στρατοκρατία, πρωταρχική συσσώρευση δύναμης και πλούτου, γέννηση του καπιταλισμού.
• Αναγέννηση, η θεότητα μηχανή γεννιέται, η φύση απομυθοποιείται και παγιδεύεται στην προβολή της εκάστου εικόνας- εξουσίας του ανθρώπου πάνω της.
• Βιομηχανική επανάσταση και βιομηχανική πόλη, βίαια ερήμωση της υπαίθρου, βίαια αστικοποίηση, καταμερισμός εργασίας, γκέτο ξεκομμένων από τη γη τους εξαθλιωμένων ανθρώπων συνιστούν το πρώτο φθηνό εργασιακό δυναμικό, ανάδυση του έθνους κράτους, Αστικές επαναστάσεις.
• Τεϋλορισμός, Φορντισμός, καταστροφή και εξοβελισμός της μαστορικής από την παραγωγική διαδικασία, αποξένωση του παραγωγού από το προϊόν του, γέννηση του τεχνοκρατισμού, παράκαμψη της συσσωρευμένης λαϊκής γνώσης αιώνων από την επιστήμη, κεντρικός σχεδιασμός της παράγωγης, μαζικό προϊόν, μεροκάματο, μονοκαλλιέργεια, design, marketing, brand name, βιομηχανικός εργάτης-ανθρωπος μηχανή παραγωγική και καταναλωτική δύναμη, κοσμοπολιτισμός, κορπορατισμός, μοντερνισμός,  Σοσιαλδημοκρατία, Οκτωβριανή Επανάσταση, κονστρουκτιβισμός, Υπαρκτός Σοσιαλισμός, Κεϋνσιανισμός, Φασισμός, η πόλη σαν μηχανή εξάρτημα της βιομηχανίας.
• Τρίτη βιομηχανική επανάσταση, ο αυταρχισμός ενισχύεται, ενώ κατ επίφαση υποχωρεί, ρομποτική, "μεταμοντερνισμός", προσωπικός υπολογιστής, κοινωνία της πληροφορίας, ευέλικτη κατασκευαστική τεχνολογία, τρισδιάστατη εκτύπωση, υποκατάσταση του εργάτη από την μηχανή, πτώχευση της αστικής δημοκρατίας, παγκοσμιοποίηση, χρηματοπιστωτική οικονομία, αυτόματη παραγωγή κέρδους, κατ επίφαση αμφισβήτηση του έθνους κράτους, τριτογενής τομέας, η μεταποίηση στις αναδυόμενες οικονομίες, υποχώρηση της δυτικής πρωτοκαθεδρίας. Μια καθολική αυτόματη μηχανική συνθήκη, προϊόν μιας τεχνητής δήθεν νοημοσύνης, επιχειρεί να προδιαγράψει ένα νέο είδος ανθρωποειδούς αφού καταστρέψει την ιστορική πολύτροπη νόηση και πρακτική.

Ας αναλογιστούμε τον τόπο μας σε σχέση με καθένα από τα παραπάνω ιστορικά συμβάντα. Έχει άραγε η βιομηχανική επανάσταση κάποια συγγένεια με την καταλήστευση και παραχάραξη ενός δικού μας πνευματικού και υλικού πλούτου; Αυτό το "τόσο κοντά και τόσο μακριά μας", στην βιομηχανία, υποδηλώνει άραγε κάποια προνομιακή διασύνδεση μας σαν λαού, με την απαρχή φαινομένων που σημάδεψαν την Δύση; Μήπως τα ανεξίτηλα σημάδια μιας σοβαρής τεχνογνωσίας και ενός μεστού τεχνικού πολιτισμού που εκδηλώνονται διαχρονικά στην Ελλάδα δεν συνιστούν παρθενογένεση, αλλά αντίσταση μιας πολιτισμικής συνεχείας που βάλλεται από τις θύελλες της ιστορίας;

Ένα πράγμα είναι πλέον από βέβαιο. Η βιομηχανική επανάσταση, πίσω από τις λαμπερές τεχνολογικές της αριστείες, συνιστά μια διαδρομή εχθρική στην ιστορική μας ταυτότητα, ανενδοίαστα αυταρχική και υπερσυγκεντρωτική, που κρύβει πίσω της απύθμενη βία, δυστυχία και ποταμούς ανθρώπινου πόνου και αίματος.

Β. Τι συγκεκριμένα σημαίνει ενδογενής παραγωγική μας ανασυγκρότηση;

Ποιες σημασίες-αξιες δίνουν υπόσταση σε ένα τέτοιο εγχείρημα;

Ποια ειδοποιός διαφορά του προσδίδει υποδειγματική αξία με διεθνές νόημα;

Επειδή οι κοινωνίες θέτουν ζητήματα που μπορούν να επιλύσουν, το ζήτημα ενός άλλου παραγωγικού μοντέλου σήμερα, μοντέλου επί της ουσίας κοινωνικού, δημοκρατικού και αποκεντρωτικού, τίθεται, επειδή υφίστανται από τα πράγματα οι βάσιμες ενδείξεις ευόδωσης του. Δεν θα επισυμβεί αν δεν ξετυλίξουμε το κουβάρι της ιστορίας ακλουθώντας τον μίτο της Αριάδνης, την ακριβώς ανάποδη δηλαδή πορεία, επιχειρώντας, να ξαναπλέξουμε το πουλόβερ από την αρχή, αναστρέφοντας ή ανατρέποντας ένα προς ένα, τα ιστορικά δεδομένα που μας οδήγησαν μέχρι εδώ.

Αυτό το ανάστροφο    περιδιάβασμα της ιστορίας, σκιαγραφεί ενδεχόμενα, το ψηφιδωτό μιας άλλης εικόνας του δικού μας αύριο. Το τι θα έπρεπε, κυρίως όμως, το τι δεν θα έπρεπε να κάνουμε.

Ας δοκιμάσουμε να "μοχλεύσουμε" τα ζητήματα, ένα προς ένα:

α. Γενική αρχή:

Ο μόνος δρόμος που διαθέτει ένας μικρός λαός είναι εκείνος της αξιοποίησης των ρωγμών, κενών και αντιθέσεων των αντιπάλων του. Αυτό το πεδίο επιλύεται μόνο επί του συγκεκριμένου προϋποθέτει σαφή στρατηγική και θέση, και συνιστά το κατ εξοχήν αδύνατο σημείο μας σήμερα.

β. Για την υπερκυριαρχία της χρηματοπιστωτικής συνθήκης:

Το τέρας της παγκόσμιας πλασματικής οικονομίας είναι εχθρός κάθε έθνους, δημοκρατίας και κοινωνίας. Οφείλουμε να κινηθούμε στο περιθώριο κάθε δυναμικού του πεδίου, ενισχύοντας την πραγματική οικονομία ει δυνατόν παντελώς ερήμην του.

• Ο δανεισμός και οι λεγόμενες αγορές  δεν πρέπει να μας αφορούν αν πράγματι θέλουμε να πατήσουμε σε δικά μας πόδια.
• Οφείλουμε να αναπτύξουμε αποτελεσματικούς εθνικούς μηχανισμούς άμυνας απέναντι στην επιδρομή του στην κοινωνία.
• Οφείλουμε να στηρίξουμε την πραγματική οικονομία με εναλλακτικά χρηματοπιστωτικά εργαλεία δικά μας  που θα συστήσουμε με μαεστρία και σοφία.
• Η σαφής κατανόηση και συναίσθηση των πραγματικών συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων και η έννοια της μεταξύ μας εμπιστοσύνης, στα πλαίσια ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου, συνιστούν το δικό μας αντίπαλο δέος.
• Το κεφάλαιο είναι το τελευταίο προαπαιτούμενο μιας αποκεντρωμένης ενδογενούς παραγωγικής ανασυγκρότησης.
• Δύσκολη επιλογή, διαχειρίσιμη όμως πολιτικά και τεχνικά, εφόσον άλλα δυναμικά πεδία αντισταθμίσουν τις δυσκολίες που εγκυμονεί.

γ. Δημοκρατία και εθνική ανεξαρτησία.

Δημοκρατία δεν υφίσταται ερήμην ζητημάτων που αφορούν στην ιστορική ταυτότητα των κοινωνιών. Το ταυτοτικό στοιχείο προσδιορίζει την τελευταία γραμμή άμυνας σε μια απρόσωπη παγκόσμια ισοπεδωτική δύναμη. Οι έννοιες του έθνους του λαού και της πατρίδας, συνιστούν το συνεκτικό υλικό στη συναίσθηση ενός κοινού σήμερα που δεν διαθέτει αύριο χωρίς συλλογικό χθες. Πόσο μάλλον όταν η δική μας ταυτότητα, αφορά κοινότητες συνανθρώπων, και όχι αριθμητικά σύνολα ανταγωνιζομένων μεταξύ τους ατόμων.

Είναι αδύνατον να θέσεις ζήτημα εθνικής ανεξαρτησίας αν δεν διαθέτεις πραγματική αυτοδύναμη παραγωγική υπόσταση.

Η εθνική ανεξαρτησία η αυτοδύναμη παραγωγική υπόσταση και η δημοκρατία, είναι ζητήματα σε απολυτή αλληλεξάρτηση. Με αυτή την έννοια το παραγωγικό μας ζήτημα ανάγεται σε ύψιστο πολιτικό ζήτημα με συγκεκριμένη τεχνική ταυτοτική υπόσταση. Είναι ένα στοίχημα αναστροφής της πρόσφατης ιστορίας μας, με την ριζική μεταφορά πόρων από τα όποια κέντρα στην όποια περιφέρεια, ώστε να συνδιαχειριστούμε, τις διάσπαρτες και πολυπρόσωπες πολυτιμότητές της.

δ. Το παραγωγικό μας ζήτημα.

Το κυρίαρχο παραγωγικό μοντέλο, επικαλείται εσχάτως μια ψευδεπίγραφη αποκέντρωση μέσω των περίφημων υπερεθνικών clusters. Και εδώ όμως, το μεγάλο είναι εκείνο που δημιουργεί το μικρό, σαν δικό του εργαλείο και εξάρτημα. Εμείς οφείλουμε, λειτουργώντας ανάστροφα, να δημιουργήσουμε το μεγάλο από την ευφυή σύνθεση του μικρού, αναγάγοντας σε υπέρτατη αξία την μικρή και πολυποίκιλη περιφερειακή πραγματικότητα του τόπου μας. Η ανάκτηση της αυτοεκτίμησης στην ιδιοπροσωπεία μας, πρέπει να συνιστά την μοναδική μας προτεραιότητα. Με αυτή την έννοια οφείλουμε να διασώσουμε και αναδείξουμε το μικρό, προκειμένου να συγκροτηθεί ένα άλλο μεγάλο, προσδίδοντας νόημα στην έννοια του ενδογενούς και αποκεντρωμένου. Μια άλλη "βιομηχανία" για μας, σημαίνει μια μηχανή-εργαλείο συγκρότησης εναλλακτικών παραγωγικών σχέσεων, στην υπηρεσία της κοινότητας και της περιφέρειας, με την πλήρη αντιστροφή της κλασικής της σημασίας. Σε έναν τόπο σαν τον δικό μας, η τεχνολογική επανάσταση μπορεί να στηρίξει το όραμα μιας "εν δυνάμει" κοινωνίας ελεύθερων παραγωγών, έναν σύγχρονο δυναμικό και υγιή μικροϊδιοκτητικό τρόπο παραγωγής, τρόπο ακόμη εμπεδωμένο στην μεγίστη πλειοψηφία της κοινωνίας.

Είναι αδύνατον να μιλήσεις για παράγωγη, χωρίς μια σχέση μαζί της βαθειά βιωματική, χωρίς να αναδείξεις τους ίδιους τους παραγωγούς σε πρωταγωνιστές.

Είναι αδιανόητο στην Ελλάδα σήμερα, ένα τέτοιο πεδίο σκέψης και πράξης, αν δεν επιχειρήσεις να αποδομήσεις τον κυρίαρχο τρόπο ερμηνείας και κατανόησης του φαινομένου της βιομηχανικής επανάστασης, όχι τόσο θεωρητικά, όσο και κυρίως, βιωματικά.

Αυτό προϋποθέτει την διαυγή συναίσθηση, κατανόηση, επιβεβαίωση και εμπέδωση στην πράξη, της ιδιαιτερότητας της δικής σου τεχνικής και παραγωγικής ταυτότητας, του δικού σου "ολοζώντανου" τεχνικού πολιτισμού.

Πρόκειται για κάτι παντελώς θολό, αν δεν σημαδεύει το μυαλό και την ψυχή σου, η ιερή καθημερινή μελωδία της δικής σου παραγωγικής πραγματικότητας. Αυτή η άλλη πραγματικότητα δεν είναι ορατή, σαφής και απτή μέσα στη γενικευμένη σύγχυση που επιβάλουν τα στερεότυπα της τεχνικής και επιστημονικής ερμηνείας του βιομηχανικού φαινομένου.

Μιας ερμηνείας που το θέλει μια ανεπίστρεπτη ιστορικά επιστημονική και τεχνική πρόοδο, αποσιωπώντας την ληστεία και παραχάραξη που κρύβει πίσω του, αποσιωπώντας δηλαδή την εγκληματική δράση του στο ανθρώπινο είδος.

Αλήθεια τι να τα κανείς τα ψίχουλα του κέρδους, τα πλούτη των άλλων, αν δεν μπορείς να χαρείς τον δικό σου πλούτο;

ε. Η μαστορική.

Η τεχνική μας ταυτότητα δεν εγγράφεται στο δυτικό πρότυπο. Στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ φορντικό μοντέλο, κυριαρχεί ο μάστορας-τεχνίτης, σπανίζει το είδος βιομηχανικός εργάτης και οι παραγωγικές σχέσεις στηρίζονται στην μικρή ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Η παραγωγική μας υπόσταση παρακολουθεί τους δείκτες της εθνικής μας ανεξαρτησίας.

Η εμπειρική προσέγγιση έχει ιδιαίτερο βάρος όταν για να αντιμετωπίσεις το τέρας θεωρητικά, πρέπει να ξαναγράψεις την ιστορία και την θεωρία, να σκύψεις με ενδελέχεια στα κομμάτια και αποσπάσματα αυτής της πραγματικότητας, να βουτήξεις σε πολύ βαθιά νερά, να εκπονήσεις τις δικές σου θεωρήσεις και μετρήσεις, τα δικά σου στατιστικά δεδομένα.

Θέλει ψυχή, πίστη, επιμονή και σκληρή εργασία. Αυτό μας το οπλοστάσιο σήμερα, με διεθνώς μετρήσιμους όρους, είναι δυστυχώς πάρα μα πάρα πολύ φτωχό.

Την ίδια όμως στιγμή, το σκηνικό ανατρέπεται άρδην στο πεδίο του βιωματικού, πεδίο του συγκεκριμένου και του αληθινού.

Ο τεχνικός μας πολιτισμός, όντας το πεδίο μιας διαχρονικά εκδηλωμένης, εμπεδωμένης,  εμπράγματης άμυνας και αντίστασής μας, σε κάθε ξένο εισβολέα, κατοικεί προνομιακά και επίμονα στη λαϊκή συνείδηση. Κατοικεί σαν "καημός της ρωμιοσύνης", σαν ρωμαλέα αυτεξούσια συναίσθηση και πεποίθηση της δυνατότητας ενός αλλού δύσκολου αλλά νικητήριου δρόμου.

Κατοικεί ζάμπλουτος στην ζωντανή παράδοση της μηχανουργίας και της μαστορικής.

Κατοικεί σαν δικός μας τεχνικός τρόπος, που τον σημαδεύει η "πατέντα", μια πολύτροπη νοητική ικανότητα, που δεν υποτιμά ούτε αγνοεί τον κανόνα και τους φυσικούς φορείς του, δηλαδή την λόγια γνώση- επιστήμη, που αυτοπραγματώνεται όμως μόνο, όταν συνιστά σαφή εξαίρεση στον κανόνα. Μιλάμε για την χαρά της πρακτικής επιβεβαίωσης της μερικότητας του κανόνα, της ακύρωσης της κατασκευασμένης από άλλους δύναμής του. Η μαστορική υφίσταται μόνο όταν υπερβεί και συντρίψει τον κανόνα, τον προαιώνιο εχθρό, ένα σημάδι εξάρτησης, υποταγής και δυστυχίας. Ο Κανόνας ανήκει στην υπακοή και την υποταγή. Η μαστορική είναι ένα ξάνοιγμα προς την εξέγερση. Είναι μια υπέρβαση του κόσμου της εφησυχαστικής κατανόησης, του κόσμου των "χρήσιμων" και προσιτών ευκρινώς διαχωρισμένων αντικειμένων, ενός κόσμου που αποδεικνύεται μάταιος και μας εγκαταλείπει στο σκοτάδι. Η μαστορική ή είναι ποιητική  ή δεν είναι τίποτε.

Αυτή η λαϊκή τεχνική παράδοση, διαθέτοντας μια αληθινή δύναμη, συγκρότηση και υπόσταση, διεκδικεί και πετυχαίνει, μια ομότιμη σχέση με την αντίστοιχή της λόγια-επιστημονική. Αυτή η ομοτιμία, χαρακτηριστικό στοιχείο του δικού μας τεχνικού πολιτισμού, όταν παραβλέπεται προκαλεί τερατογεννέσεις.

στ. Η διεθνής παραγωγική πραγματικότητα.

Τι χαρακτηρίζει σε κομβικά σημεία, την σημερινή παγκόσμια παραγωγική πραγματικότητα;

• Η χρηματοπιστωτική οικονομία μέσω μιας προσχεδιασμένης "οικονομικής κρίσης", φαντάζει απόλυτα κυρίαρχη, και  αποτρέπει την πολιτικά και τεχνικά εφικτή σήμερα υπέρβαση των παραγωγικών σχέσεων της μισθωτής εργασίας, προς έναν εφικτό ξανά ιστορικά, σύγχρονο μικροιδιοκτητικό- προκαπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.
• Το σήμα κατατεθέν του καθεστώτος ακούει στο όνομα καινοτομία και αφορά στην αυτόματη παραγωγή κέρδους, όχι αξίας, χωρίς την παραμικρή ανθρώπινη εργασία. Η εναπομένουσα μεταποίηση οφείλει να υποταχτεί πλήρως σε αυτή την στείρα κερδοσκοπική λογική.
• Το μαζικό βιομηχανικό μοντέλο, με το δίπολο παραγωγός-καταναλωτής μπαίνει σε βαθειά συστημική κρίση. Είναι τεχνολογικά ξεπερασμένο και ασύμφορο. Καταστρέφει ανεπίστρεπτα και δεν παράγει παρά ευτελή προϊόντα-σκουπίδια, απαντώντας προσχηματικά μόνο, σε αληθινές ανθρώπινες ανάγκες. Συνιστά αναποτελεσματικό μηχανισμό μόνο κοινωνικά ακόμη αναγκαίο.
• Ο «πραγματικός» κόσμος μετατίθεται, υποκαθίσταται και ελέγχεται από μια προσομοίωση του, έναν «εικονικό» αντίστοιχο, με "χρήστες" και "οικονομία" "δική του". Μια εκλεπτυσμένη καρικατούρα απαιτεί από το "πραγματικό" "αναδιάρθρωση" και "προσαρμογή". Ένα σύγχρονο εγχείρημα του Προκρούστη. Με άλλοθι την τεχνολογική επανάσταση επιβάλλονται μεταλλάξεις στις κοινωνίες, εξαϋλώνονται οι παραγωγικές σχέσεις, και η μέγιστη πλειοψηφία των ανθρώπων του πλανήτη οδηγείται στο περιθώριο, την εξαθλίωση της φαβελοποίησης και τον φυσικό αφανισμό.
• Η εργασία μεταλλάσσεται σαν νόημα και αξία. Σταδιακά η παραγωγική διαδικασία, διαμεσολαβημένη από μια κάστα ειδικών-τεχνοκρατών-γραφειοκρατών, αυτονομείται, μεταλλάσσοντας το κατ εξοχήν ιστορικό της υποκείμενο, τον μάστορα –τεχνίτη, σε κατ εξοχήν αντικείμενο της, «εφευρίσκοντας» τον  άνθρωπο μηχανή-βιομηχανικό εργάτη-καταναλωτή για να τον καταργήσει στη συνέχεια, υποκαθιστώντας τον από μια «έξυπνη» μηχανή. Η κατάργηση της κύριας καταναλωτικής δύναμης του  συστήματος, το βραχυκυκλώνει, και το οδηγεί σε πλήρες αδιέξοδο. Η ανθρώπινη εργασία ενώ αναβαθμίζεται στα κέντρα διαχείρισης και συγκρότησης της πληροφορίας  σε εφαρμόσιμη γνώση, εικονικά περισσεύει στο πεδίο της τελικής εφαρμογής, μια και υποκαθίσταται, από μια αυτοματοποιημένη μηχανική συνθήκη. Φαινόμενα «γενικευμένης συναισθηματικής και όχι μόνο αναπηρίας» ανακύπτουν.
• Σύγχρονη αποικιοκρατία είναι ο κεντρικός  έλεγχος του τελικού προϊόντος σε παγκόσμια κλίμακα, με την "αποκεντρωμένη" παραγωγή υποπροϊόντων σε χωρική διάχυση οπουδήποτε, μέσω ενός παγκόσμιου τεχνολογικού θεσμικού πλαισίου. Η παραγωγική αυτοδυναμία της περιφέρειας αποτρέπεται, με την πλήρη ένταξη της, στην αλυσίδα αξίας του κέντρου. Το προϊόν συναρμολογείται σε τελικό, ει δυνατόν, στον τελικό προορισμό του, αφού χάρη στη νέα κατασκευαστική τεχνολογία, τεμαχιστεί σε υποπροϊόντα διαχειρίσιμα εξ αποστάσεως, που παράγονται σαν μέρη αδιάφορο πού, φθηνά και αξιόπιστα. Τον τελικό λόγο έχει εκείνος που διαχειρίζεται και όχι εκείνος που παράγει το μέρος. Συμβατή είναι η όποια τεχνογνωσία ελέγχεται κεντρικά και η όποια παραγωγή υλοποιείται απρόσκοπτα περιφερειακά. Οτιδήποτε άλλο συνιστά απειλή και αφανίζεται, όντας  τόπος αντίστασης, των τοπικών κοινωνιών στη λαίλαπα ενός απρόσωπου παγκόσμιου αυταρχισμού.
• Ένα νέο καταναλωτικό ιδεολόγημα μεταθέτει το κέντρο βάρους από την σφαίρα της ανάγκης σε εκείνην της επιθυμίας. Για «το κέφι μου», ή γιατί «έτσι μου αρέσει». Η «φιλελεύθερη» υποκρισία, ενός δήθεν «συμμετοχικού και δημοκρατικού καταναλωτισμού», αποσιωπά τον κεντρικό έλεγχο και πλειοδοτεί υπέρ ενός παραγωγικού μοντέλου συνέργειας υπερεθνικών μικρής κλίμακας επιχειρήσεων (τα περίφημα clusters), διάσπαρτων στην περιφέρεια και προσαρμοσμένων δήθεν, σε τοπικές ή και ατομικές ορέξεις. Παγκόσμιες διαδικτυακές κοινότητες χρηστών, η διανοητική ναυαρχίδα αυτής της μόδας, σε μια ανιστόρητη, εξατομικευμένη, α-τοπική και υποτίθεται ομότιμη σχεδιαστικά και παραγωγικά πλατφόρμα, σχεδιάζουν και παράγουν «διαδικτυακά», εφαρμογές προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες ανάγκες τους, ερήμην της οιασδήποτε διαμεσολάβησης «τρίτου», μέσω ψηφιακών κατασκευαστικών εργαλείων.
• Το περίφημο μοδάτο δικό μας εργοστάσιο, μέσα στο σπίτι μας. Μια τέτοια διαδικτυακή «παραγωγική» διαδικασία, προσδοκά να καλύψει την οποιαδήποτε ανάγκη και επιθυμία μας, την διατροφή και την ιατρική μας περίθαλψη, το ρουχισμό , το σπίτι ή το αυτοκίνητο μας. Το καταναλωτικό πρότυπο της ανταπόκρισης σε προκατασκευασμένες ανάγκες, αντικαθίσταται με εκείνο της συνδιαμόρφωσης των άνευρων και ανώδυνων εξατομικευμένων επιθυμιών των απανταχού χρηστών. Με την ψευδοακύρωση του δίπολου παραγωγός- καταναλωτής, ο δεύτερος καμώνεται τον παραγωγό, όταν ο έλεγχος της σχέσης –διαδικασίας, έντεχνα, επισυμβαίνει πιο «συνεναιτικά», σε ένα επίπεδο υψηλότερο και προσχηματικά διάφανο, μέσω των αλγοριθμικών εργαλείων.
• Οι θεότητες της μεταποίησης στον αιώνα μας, εμπεριέχουν πάμπολλες ρωγμές και αντιθέσεις. Οφείλουμε να τις προσδιορίσουμε και αξιοποιήσουμε προκειμένου να συγκροτήσουμε μια εναλλακτική πρόταση, με παντελώς διάφορα αξιακά προτάγματα, αντιστρέφοντας πλήρως, την κυρίαρχη ρότα των πραγμάτων.
• Η μοναδική μας δυνατότητα για ενδογενή παραγωγική υπόσταση με διεθνή αξία κατοικεί εκεί. Στη βασανιστική Σύνθεση δηλαδή της κυρίαρχης τάσης για μικρό, συνέργειες και υπερσύγχρονες τεχνολογίες κατασκευής και διαχείρισης, με ποιοτικά μεγέθη που απουσιάζουν. Σύνθεση υπό όρους συμβατή και φιλική τόσο με την ιστορική ιδιοπροσωπεία μας όσο και με τις τεχνολογικές αριστείες της νέας γενιάς του τόπου.

Τα μεγέθη αυτά είναι, ο ανθρώπινος παράγοντας σαν πρόσωπο μιας κοινωνίας σχέσεων, και ο τόπος σαν συγκεκριμένη ιερή μελωδία μιας ιστορικής αυταξίας, ενός «εδώ και τώρα» που προϋποθέτει «χθες», προκειμένου να διαθέτει «αύριο».

Η τεχνική ποιότητα που διαπραγματεύεται αυτά τα μεγέθη, ανύπαρκτη στα κυρίαρχα μοντέλα, ακούει στο όνομα μηχανουργία και μαστορική. Απουσιάζει, γιατί είναι αδύνατο να υποκατασταθεί από μια μηχανική συνθήκη, είναι διαρκώς ενεργή, ζωντανή και ακμαία, προϋποθέτει «αρετή», γεννά κατασκευαστικό ήθος, παρεμβαίνει δραματικά όσο τίποτε άλλο στις παραγωγικές σχέσεις και συνεισφέρει στην υποκειμενοποίηση της κοινωνίας.

Συμπερασματικά:

• Ο υπερκαθορισμός του πραγματικού από το εικονικό προκαλεί γενικευμένη αναπηρία. Τα παραγωγικά υποκείμενα, όσο αποκτούν υπεροπλία στην προσομοίωση του πραγματικού, τόσο χάνουν στη βιωματική σχέση μαζί του. Μειώνονται έτσι δραματικά οι δημιουργικές τους ικανότητες, επί αυτού καθεαυτού του πεδίου του πραγματικού.
• Μια παραγωγική διαδικασία απόλυτα κερδοσκοπική και απαξιωτική, είναι αδύνατο να ανταποκριθεί σε αληθινές ανάγκες. Γεννά σκουπίδια και τέρατα χωρίς αξία, σε ευφάνταστη συσκευασία. Συνιστά ένα φαύλο αυτοκαταστροφικό κύκλο χωρίς αρχή και τέλος.
• Βιομηχανική επανάσταση σημαίνει "παραγωγική συγκεντροποίηση". Το μεγάλο παραγωγικό σχήμα αφομοιώνει ή καταστρέφει το μικρό, που αδυνατεί να υπάρξει από μόνο του. Σήμερα ζούμε την αρχή μιας ανάστροφης πορείας. Τα μικρά παραγωγικά μεγέθη με την συνδρομή της νέας κατασκευαστικής τεχνολογίας και κάτω από κοινές διαδικτυακές πλατφόρμες, αναβαθμίζονται ριζικά και αποκτούν παραγωγική υπόσταση με σοβαρά συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι της μεγάλης κάθετης βιομηχανίας.
• Ο κύριος ανασταλτικός παράγοντας μεταλλαγής της Δύσης στα πλαίσια της νέας παραγωγικής συνθήκης, είναι η «υπερμηχανή- υπερπραγματικότητα» που έκτισε το χθεσινό μοντέλο, δηλαδή η βιομηχανική πόλη. Εμείς, απέναντι στο τέρας της Αθηναϊκής μεγαλούπολης, τέρας πολύ πρόσφατο ιστορικά και γι αυτό αναστρέψιμο, έχουμε μια ακόμη πλούσια και υγιή οικιστική περιφέρεια, που διαθέτει παρά τις στρεβλώσεις της, συναισθηματική νοημοσύνη και ποιότητες μοναδικές στον κόσμο.
• Αυτή την οικιστική περιφέρεια, σαν πραγματικό δοχείο ενός άλλου τρόπου ζωής, πρέπει να διαφυλάξουμε και ενισχύσουμε σαν κόρη οφθαλμού, απέναντι σε αρπακτικά συμφέροντα δρομολογημένα ήδη, που ονειρεύονται μια απέραντη «κατασκευασμένη» κόλαση τύπου Ντουμπάι.

Η μαστορική σε αγαστή συνέργεια με την ευέλικτη κατασκευαστική τεχνολογία, διεκδικεί ξανά την πρωτοκαθεδρία που έχασε πριν από 150 χρόνια στην παραγωγική διαδικασία. Διαθέτει τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα, σαν ο κατ εξοχήν πρεσβευτής της σχέσης της παράγωγης με το πραγματικό, μια και συνιστά την μοναδική εναπομένουσα, στ αλήθεια δημιουργική δύναμη σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό και συνιστά το ύψιστο παραγωγικό διακύβευμα των καιρών, διακύβευμα απέναντι στο οποίο διαθέτουμε σαν χώρα τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα οποία και οφείλουμε να μετατρέψουμε σε ανταγωνιστικά.

ζ. η ανάγκη μιας στρατηγικής συμμαχίας της μαστορικής με την ψηφιακή κατασκευή, το σχεδιασμένο βιομηχανικό κατά παραγγελία προϊόν και η παντοκρατορία του μικρού.

Η ευφυής κατασκευαστική τεχνολογία από μόνη της είναι πολύ ηλίθια, φτωχή, στεγνή και άγευστη, μια και στερείται της ομορφιάς της ανθρώπινης διαμεσολάβησης και χειρονομίας. Ευτυχώς ακόμη αξιολογείται  θετικά το όμορφο χειροποίητο προϊόν.

Η μαστορική από μόνη της έχει πολύ μικρό εστιακό πεδίο, που την καθιστά με όρους παγκόσμιας αγοράς, ακριβή, αργή, άκαμπτη και ανίσχυρη. Μια από κοινού δράση, αυτών των απόλυτα αντιφατικών μεταξύ τους τρόπων, μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά και λυτρωτικά και για τους δυο, με τον ένα να καλύπτει τα κενά και τις αδυναμίες του άλλου.

Το εγχείρημα αυτής της δύσκολης Σύνθεσης και Υπέρβασης, δεν συνιστά ένα εγκεφαλικό κατασκεύασμα για μας και τον τόπο μας, άλλα μια συνθήκη που ήδη εφαρμόζεται και λειτουργεί σιωπηλά και αθόρυβα. Η παραπέρα ενίσχυση αυτής της υπαρκτής πρακτικής και η αναγωγή της σε σύγχρονο παραγωγικό πρότυπο με διεθνές ενδιαφέρον, δεν περιορίζεται τόσο από τις πραγματικές συνθήκες, όσο από τα στερεότυπα που δήθεν τις ερμηνεύουν. Αυτή η πολύτιμη πλευρά της παραγωγικής μας πραγματικότητας, συντηρεί ανοιχτό το στοίχημα μιας άλλης πράξης, μέσα από ένα άλλο ιδέσθαι των πραγμάτων.

Προσδιορίζεται έτσι ένα πολύ ενδιαφέρον παραγωγικό πεδίο, στο οποίο αν στοχεύσουμε σαν χώρα με σαφήνεια και συνέπεια, μπορούμε να πρωταγωνιστήσουμε σε διεθνές επίπεδο. Κατά τη γνώμη μας κανένα άλλο παραγωγικό μοντέλο δεν απαντά στρατηγικά, με όρους ισότητας προς τα πάνω, στο τρομακτικό ζήτημα της ανεργίας.

Με όρους τελικού προϊόντος ονοματίζουμε αυτή τη διαδικασία "σχεδιασμένο, βιομηχανικό κατά παραγγελία προϊόν", συστεγάζοντας αντιφατικές διεργασίες, και παραπέμποντας με σύγχρονους όρους στην οικεία εικόνα της ραφής "κατά παραγγελία" του κουστουμιού μας στο ράφτη μας. Αναφερόμαστε έτσι σε προϊόν «ανεπανάληπτο», υψηλής αξίας, που συνδυάζει συμμετοχικό σχεδιασμό, υψηλή τεχνολογία και «απτή» μαστορική εργασία. Ένα τέτοιο προϊόν, αναστρέφει συνολικά τον παραγωγικό κύκλο, σχεδιασμός-παραγωγή-κατανάλωση και καθιστά τον τελικό αποδέκτη από αντικείμενο σε κατ εξοχήν υποκείμενο της διαδικασίας.

Το κέντρο βάρους μετατίθεται από το πεδίο της διάθεσης στο πεδίο του σχεδιασμού και της μεταποίησης. Η διάθεση μεταλλάσσεται από διαδικασία εύσχημης παραπλάνησης επί τη βάση του τυπικού, σε τόπο συνδιαχείρησης του συγκεκριμένου. Το διαδίκτυο υπερκαλύπτει την  "κεντρικότητα" του πολυκαταστήματος, και το περιφερειακό "μπακάλικο", επαν-αναδύεται σαν αναδραστικός κόμβος μιας γενεσιουργού διαδικασίας ανάμεσα στον τελικό αποδεκτή τον παραγωγό και τον σχεδιαστή, ανάμεσα στον φυσικό και τον ψηφιακό κόσμο.

η. η δυνατοτητα μας να πρωταγωνιστήσουμε σε ένα τέτοιο πεδίο

Επί του απολύτως συγκεκριμένου, ανοίγονται για τον τόπο μας τεράστιες δυνατότητες. Αρκεί να δραπετεύσουμε οριστικά από ιδεολογήματα περί μαζικού και φθηνού. Οφείλουμε να στοχεύσουμε καθαρά στην παραγωγή αξίας, στην αληθινή ποιότητα σε πολύμορφες, πολύτροπες και πολυποίκιλες μικρές ποσότητες. Μπορούμε να συνθέσουμε το μεγάλο μέσα από μια ομότιμη σοφή και έντεχνη συνδιαχείρηση του μικρού, και αυτό σαν σύγχρονος τρόπος συγκρότησης του μεγάλου, και από μόνος του, διαπραγματεύεται ζητήματα με διεθνές ενδιαφέρον, αναγάγει το  τοπικό παράδειγμα, σε υπερτοπικό υπόδειγμα.

Ένα τέτοιο εγχείρημα υπερβαίνει την τεχνική του διάσταση, αποκτά πολιτική υπόσταση, και διατυπώνει με σαφήνεια το σύγχρονο ζήτημα της δημοκρατίας.

θ. η άμεση-βιωματικη δημοκρατία και η σημασία της στο ξεδίπλωμα ενός τέτοιου παραγωγικού τρόπου

Η υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος προϋποθέτει τόσο το υπερτοπικό και διεθνές, που σημαίνει δίκτυα, ψηφιακός κόσμος, κατασκευαστική τεχνολογία, όσο και το τοπικό, το εδώ και τώρα, με το ηθικό βάρος του συγκεκριμένου, που σημαίνει μαστορική και άμεση, απτή, χέρι με χέρι, μάτι με μάτι, χνώτο με χνώτο, άμεση βιωμένη δημοκρατία.

Σε μια τέτοια παραγωγική εκδοχή, το "προϊόν" δεν είναι αυτοσκοπός αλλά μέσο- αφορμή-όχημα συγκρότησης, εδώ και τώρα, εναλλακτικών παραγωγικών σχέσεων, που διεκδικούν ένα διαφορετικό συνολικά παραγωγικό κύκλο, που οραματίζονται μια κοινωνία υποκείμενο της ιστορίας της.

Αυτή η ολιστική προσέγγιση τα θέλει όλα "εδω και τώρα" για να λειτουργήσει. Ζητά αυτόν τον κόσμο τον μικρό τον μέγα, ζητά το εδώ και το παντού. Η σύγχρονη δημοκρατική συνθήκη επιζητά μια διττή συμμετοχή. Επιζητά τη συμμετοχή στο διεθνές γίγνεσθαι, που την διεκδικεί και την βρίσκει στο διαδίκτυο, το οποίο οφείλουμε να διαφυλάξουμε και αξιοποιήσουμε σαν αναγκαίο δημοκρατικό εργαλείο της εικονικής-αστικης πλευράς του κόσμου μας. Μια δημοκρατία όμως αποκλειστικά εικονική σαν "ετεροτοπία" συνιστά αναπηρία, στερείται αμεσότητας, βιώματος και νοήματος. Εδώ οι μικροί περιφερειακοί οικιστικοί "αγροτικοί" πυρήνες που διαθέτουν παράλληλη σύγχρονη παραγωγική υπόσταση, αναδεικνύονται στους μοναδικούς πραγματικούς τόπους μιας αμεσοδημοκρατικής συνθήκης.

Τον πραγματικό λειτουργικό καμβά  μιας τέτοιας ιερής συμμετοχικής διαδικασίας μπορεί να συγκροτήσει μόνο μια άλλη παραγωγική διαδικασία, όπου οι σχέσεις ομοτιμίας ή εξουσίας κρίνονται καθημερινά και επιβεβαιώνονται ή ακυρώνονται επί του πραγματικού. Χωρίς αυτόν ο δημοκρατικός σχεδιασμός της οικονομίας, με χωροταξικά και άλλα μέτρα ερήμην των από κάτω, μόνο  έναν αυταρχικό τεχνοκρατισμό εμπεδώνει.

Η αξία των πολλαπλών και πολυποίκιλων περιφερειακών πυρήνων, σαν κατ εξοχήν τόπων του ιερού, της γέννησης και της δημιουργίας, είναι απολύτως ζωτική στην εφαρμογή ενός τέτοιου εγχειρήματος. Το παρόν και το μέλλον είναι περισσότερο κάτι που οφείλουμε να  οικοδομήσουμε σχεδόν εκ του μηδενός, και λιγότερο κάτι που είχαμε και χάσαμε.

ι. επίλογος

Στα πλαίσια αυτού του αφηγήματος, η ενδογενής παραγωγική ανασυγκρότηση που εμπνέεται από το χθες και οραματίζεται το σήμερα και το αύριο δεν αφορά καθόλου σε εικόνες σοσιαλιστικού ρεαλισμού με βιομηχανικούς εργάτες και παγωμένες τσιμινιέρες.

Για έναν τόπο τόσο εμπεριεκτικό όσο ο δικός μας αφορά:  

• την από κοινού διαχείριση μιας ήδη διαθέσιμης ποιότητας. 
• μια εθνική παραγωγική στρατηγική, όπου το ζήτημα του τι θα παράγουμε έπεται, ενώ προηγείται το πως θα το κάνουμε «καλά». 
• σε πράγματα συμβατά με την πολυτιμότητα του τόπου μας, 
• στο πως θα παράγουμε το οτιδήποτε, με δικούς μας τρόπους, που αναδύουν και δεν θρυμματίζουν, την ιδιοπροσωπεία μας.

κ. ένα παράδειγμα

Ένας τομέας παραδειγματικός ενός τέτοιου τρόπου είναι εκείνος των συστημάτων προϊόντων.

• Η διαφορά τους από ένα συμβατικό προϊόν, είναι η δυνατότητα προσαρμογής τους σε απολύτως συγκεκριμένες απαιτήσεις.
• Μπορεί να εφαρμοστεί τόσο στον πρωτογενή όσο και στον δευτερογενή τομέα
• Πρόκειται για μια κατά παραγγελία κατασκευή, με πολύ καλά μελετημένους τυπικούς τρόπους υλοποίησης.
• Η τυποποίηση αφορά στην διαδικασία και όχι στο τελικό προϊόν. 
• Το πεδίο εφαρμογών είναι τεράστιο, τροφές, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, ρουχισμός, συσκευές, κτιριακός εξοπλισμός, κτίρια, μικρές ευέλικτες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ηλεκτρική αυτοκίνηση, μικροναυπηγική, μικροαεροναυπηγική, αμυντική βιομηχανία. Έχει εφαρμογή στη μικρό-μηχανουργία, στη νανοτεχνολογία και την βιοτεχνολογία. Ενσωματώνει και ενσωματώνεται σε « έξυπνα» Δίκτυα, φλερτάροντας με «το internet των πραγμάτων».
• Πρόκειται για ήπια διαδικασία έντασης γνώσης και μαστορικής που εξυπηρετείται άριστα από την ήδη υπάρχουσα, διάχυτη στη χώρα παραγωγική υποδομή, με ελάχιστες επιπλέον υλικοτεχνικές επενδύσεις, με ανάγκη διαδικτυακών και όχι τοπικών συγκεντρώσεων και πυκνοτήτων.
• Προϋποθέτει βασανιστική συμμετοχική μελετητική προεργασία με κορμό έναν  εμπεριεκτικό παραμετρικό σχεδιασμό, που δίνει εν δυνάμει βήμα στους πάντες.
• Επαν-ενεργοποιεί άμεσα, ένα τεράστιο χειμάζον ταλαντούχο επιστημονικό, βιοτεχνικό και μικροβιομηχανικό δυναμικό της χώρας, σε μια κατεύθυνση παραγωγής προϊόντος υψηλής αξίας με ταυτότητα που απευθύνεται σε μια  παρθένα διεθνή αγορά.

Μιλάμε για προϊόντα σύμμεικτα, που συνθέτουν ψηφιακές, μηχανουργικές και χειροποίητες τεχνικές σχεδιασμού, κατασκευής, διαχείρισης και διάθεσης.

• Ο σχεδιασμός συγκροτεί και συγκρατεί, μια διαδικασία ανοικτή σε όλα της τα στάδια.
• Μια διαδικτυακή πλατφόρμα από σχεδιαστές, προμηθευτές, παραγωγούς και τελικούς αποδέκτες, ενσωματώνει διαδραστικά δεκάδες επί μέρους συμπληρωματικές δραστηριότητες, προγραμματισμό, συσκευασία και logistics, γραφιστική, εφαρμοσμένες τέχνες, πλήθος από ειδικούς τεχνίτες, κατηγορίες πελατών κτλ.
• Εξυπηρετεί προνομιακά δύσκολες εφαρμογές, δημιουργεί μια αυτόματη βάση τεχνικών δεδομένων, και επιτρέπει την εύκολη μεταλλαγή ή συντήρηση των προϊόντων.

οικοδομεί προϋποθέσεις κοινωνικής δικαιοσύνης.

• Η αυτοματοποίηση μέρους της διαδικασίας, γεννά οικονομίες και επιτρέπει την ενσωμάτωση στο τελικό προϊόν, πολύτιμων μοναδικών μερών με αντίστοιχη αξιοπρεπή αμοιβή εκείνων που τα κατασκευάζουν.
• Πρόκειται για μια ανακατανομή τόσο στην ποιότητα του προϊόντος, όσο και στην ανταμοιβή της ανθρώπινης εργασίας, μεταφέροντας πόρους από την διάθεση στην ίδια τη  μεταποίηση-υλοποίηση.
• Σαν τρόπος, αγγίζει τον βαθύτερο πυρήνα του σχήματος παραγωγός – καταναλωτής, παρεμβαίνοντας ορθολογικά στα κόστη παραγωγής και κυρίως διάθεσης.

Αυτή η "πλατφόρμα" συγκροτεί ένα πραγματικό αντίπαλο δέος στο κυρίαρχο σήμερα πρότυπο τύπου ΙΚΕΑ. Στο βιομηχανικό προϊόν, το πραγματικό κόστος παραγωγής, είναι ένα ελαχιστότατο μέρος της τελικής τιμής διάθεσης του. Την μερίδα του λέοντος νέμεται το μεταπρατικό καθεστώς των ημερών μας. Εκεί και οφείλει να επισυμβεί η ριζική ανακατανομή πλούτου, προκειμένου  να ανασάνει η κοινωνία.

Δείτε την ομιλία