Να ακούσουμε την Ελλάδα που παράγει.., του Κώστα Μελά

Μιλάς για περασμένες εποχές. Τις θυμάμαι.

Δεν αξίζουν καν τη λησμονιά.

Θ.Σ.ΕΛΙΟΤ

Είναι πολύ δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, να συνταχθεί πρόγραμμα ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας, από τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, που να περιλαμβάνει σαφείς προτάσεις, για ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο. Και παράλληλα τις αναγκαίες μακροοικονομικές και μικροοικονομικές προσαρμογές. Με βραχυπρόθεσμο στόχο την επανεκκίνηση της οικονομίας και μακροπρόθεσμο την πλήρη απασχόληση, σε ένα εξισορροπημένο αναπτυξιακό περιβάλλον.

Οι κυβερνήσεις της μνημονιακής περιόδου και φυσικά τα κόμματα που τις υποστήριξαν, δέχθηκαν χωρίς ενδοιασμούς τις προτάσεις του ΔΝΤ, της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Προτάσεις που οι περισσότερες ήταν ακατάλληλες, για να εφαρμοστούν σε μια χώρα με έντονες ιδιομορφίες. Μιας και ήταν απόρροια ενός πλασματικού – θεωρητικού σχήματος ικανού, κατά τους εισηγητές του, «να λύσει κάθε πρόβλημα σε όλες τις οικονομίες στα μήκη και πλάτη του πλανήτη». 

Με τον τρόπο αυτό ανέτρεψαν σχεδόν το σύνολο του μέχρι τότε θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της ελληνικής οικονομίας, το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, εμπεριείχε ουκ ολίγα στοιχεία μη ανταποκρινόμενα στις απαιτήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας. 

Συνεπώς, το όποιο πρόγραμμα ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας θα πρέπει να βασισθεί στη συστηματική μελέτη των σημερινών απαιτήσεων μιας οικονομίας, που ευρίσκεται ενσωματωμένη στο διεθνές περιβάλλον, μέσω της ευρωζώνης.

ΟΧΙ ΜΟΝΟΣΗΜΑΝΤΑ

Αυτό μεταφράζεται στη διαμόρφωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου, που θα είναι διαφορετικό από το παλαιό αλλά και από το ισχύον. Ο πιο απλός τρόπος και κατά την γνώμη μου ο μόνος, για να δημιουργηθεί αυτό το πλαίσιο, είναι η αναγνώριση εκείνων των σημείων, από τα δύο προαναφερθέντα πλαίσια, που θεωρούνται χρήσιμα. Και η συμπλήρωση τους σταδιακά με όλα τα απαιτούμενα νέα σημεία. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. 

Επομένως συστηματική μελέτη όλων των σημείων που ενυπάρχουν και στα δύο θεσμικά πλαίσια, αποδοχή των θετικών στοιχείων, εγκατάλειψη όλων των υπολοίπων και αντικατάστασή τους με νέα και χρήσιμα.

Αν δεν αρχίσει μια τέτοιου είδους προσπάθεια, ήδη από σήμερα, μην περιμένετε να υπάρξει σχέδιο ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας. 

Ο μονόπλευρος θετικός προσανατολισμός προς την αγορά εργασίας δεν πρόκειται να επιλύσει απολύτως κανένα πρόβλημα, παρότι θα πρέπει να παραδεχθούμε, ότι η αγορά εργασίας σήκωσε όλο το βάρος της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής των τελευταίων ετών. 

Ακριβώς όπως και στα χρόνια του μνημονίου, ο μονόπλευρος αρνητικός προσανατολισμός ενάντια στην αγορά εργασίας δεν έλυσε κανένα πρόβλημα. Απλά προκάλεσε μια εξαιρετικά ευαίσθητη, πρόσκαιρη ισορροπία στο δημοσιονομικό και εξωτερικό ισοζύγιο, βασιζόμενη σε υπέρμετρους εξωτερικούς καταναγκασμούς οι οποίοι δεν μπορούν να συνεχίσουν να εφαρμόζονται. Και μόλις η οικονομία «απελευθερωθεί» από αυτούς, οι ανισορροπίες, ειδικά στον εξωτερικό τομέα, θα επανέλθουν με μεγαλοπρέπεια. Επειδή λοιπόν οι καταναγκασμοί είναι προσανατολισμένοι στα δύο ισοζύγια (δημοσιονομικό και εξωτερικό) οι αγορές εργασίας, επενδύσεων και προϊόντων βρίσκονται σε πλήρη ανισορροπία. 

ΑΝΑΓΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ

Η δημιουργία ενός νέου θεσμικού πλαισίου απαιτεί προσπάθεια και κόπο. Και κυρίως πολιτική βούληση. Που θα αποστασιοποιηθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τα κατακερματισμένα συμφέροντα των πολλών συμφερόντων μικροομάδων και μικροκατηγοριών του κοινωνικού συνόλο, όπως αυτό πραγματικά είναι και όχι όπως μερικοί φαντάζονται ότι είναι. 

Η ανάγκη νέων κατηγοριών, που να περιγράφουν την ελληνική κοινωνική περίπτωση, είναι αναγκαία και επιτακτική. Παράλληλα θα πρέπει να αποσαφηνισθεί, σε κάποιο βαθμό, η ιεράρχηση των αναπτυξιακών πυλώνων της ελληνικής οικονομίας. Και σε αυτήν να υποταχθούν ως δευτερεύοντες στόχοι όλοι οι υπόλοιποι. 

Η παραγωγική ανασυγκρότηση δεν είναι «η βασιλοπούλα των παραμυθιών που την λες για να ονειρεύεσαι τις βραδιές» για να παραφράσω τον ποιητή. Ούτε πρόκειται να πραγματοποιηθεί ανατρέχοντας μόνο στο παρελθόν και σε ότι κάποια στιγμή υπήρξε. 

Ευτυχώς ή δυστυχώς, η ζωή προχωράει, όχι όπως θα ήθελε ο καθένας από εμάς (ή σωστότερα η κάθε μικροομάδα) στα μέτρα του. Αλλά διαμορφώνεται από πολυποίκιλους παράγοντες, πολλοί εκ των οποίων είναι πέρα και έξω από τη δική μας βούληση. Ο εξωτερικός κόσμος υπάρχει και αποτελεί σκληρό υλικό όριο πολλών, πρόσφατων και παλαιότερων, ανεπιτυχών προσπαθειών εύκολης υπέρβασής του. 

Η παραγωγική ανασυγκρότηση απαιτεί θεσμικό πλαίσιο, που να στηρίζει την ενδογενή παραγωγική επιχείρηση, προσανατολισμένη στην εξαγωγική προσπάθεια αλλά κυρίως στην κάλυψη σημαντικών εισροών της ελληνικής οικονομίας που τώρα εισάγονται.

Σήμερα στην ελληνική οικονομία υπάρχει σεβαστός αριθμός επιχειρήσεων με αυτά τα χαρακτηριστικά. Χρειάζεται να αναδυθούν από την αφάνεια και να βγουν στην επιφάνεια. Πρόκειται για την Ελλάδα που παράγει. 

Ας ξεκινήσουμε, αυτή τη φορά, διαμορφώνοντας το νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ελληνικής οικονομίας, σύμφωνα με τις ανάγκες, τις απαιτήσεις και τις προτάσεις αυτών των επιχειρήσεων.