με αφορμή την...... τουριστική μας "βιομηχανία"
Λέρος, Αύγουστος 2016
1. Τουρισμός και σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
Ο πνιγμένος απ τα μαλλιά του πιάνεται. Η συντήρηση κάθε απελπισμένης προσμονής «επιστροφής στην ανάπτυξη» με «Μάνα εξ ουρανού» τις ξένες επενδύσεις προϋποθέτει ένα κυρίαρχο αφήγημα που υπόσχεται ένα άκοπο και εύκολο αποτέλεσμα. Είμαστε μια ηλιόλουστη χώρα που, αν μη τι άλλο, έχουμε για να πουλήσουμε "...λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ αγόρι μου...".
Η επιστημονίζουσα εσωτερικής κατανάλωσης φιλολογία που εμφανίζει τον τουρισμό σαν τη βαριά μας βιομηχανία[1], συγκροτεί, ανάμεσα στα άλλα, το φαντασιακόδεκανίκικορμό κάθε εξωγενούς[2]πολιτικής για τη χώρα μας. Η μετατροπή της χώραςσε χώρο και ο πλήρης αφανισμός της ως αυτεξούσιας εθνικής συλλογικής οντότητας, προϋποθέτει την μετατροπή της σε Ντουμπάι ή Μπαχάμες της Μεσογείου για διαβαθμισμένους διεθνείς σύγχρονους νομάδες.
Την δεκαετία του 70 λέγαμε πως δεν θα γίνουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης. Σήμερα, στην καλύτερη των περιπτώσεων, εφ όσον δηλαδή υπερβούμε την κατηγορία του άχρηστου νωπού κρέατος, μας προορίζουν για χαμηλής κατηγορίας υπηρετικό προσωπικό στην παγκόσμια βιομηχανία ελεύθερου χρόνου. Ποιά είναι η αντίσταση μας σε αυτές τις έξωθεν θελήσεις;
Την συγκρότηση δηλαδή, με την διαχρονική βεβαίως βεβαίως συναίνεση των λογιοτάτων ψευδό-πνευματικών μας ηγεσιών, ενός Αθηνοκεντρικού Ελλαδικού[3]κατ επίφαση μόνο Κράτους, που θα συνιστά σαφή δική τους παρασιτική απόφυση, με στόχο τον πλήρη αφανισμό της όποιας εναπομείνασας πνευματικής και όχι μόνο ηγεμονίας του πάλε ποτέ ελληνικού κόσμου.
Αυτό το μεγαλόπνοο σχέδιο ριζοσπαστικής επίλυσης του "Ανατολικού ζητήματος" έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό. Για κάποιους όμως "...ακατανόητους λόγους...", αδυνατούν ακόμη να ολοκληρώσουν την "Τελική Επίλυση". Η συναίσθηση των αληθινών ορίων αυτής της απροσμέτρητης δύναμής τουςπου στηρίζεται σε πήλινα πόδια, συνιστά για μας ρωγμή φωτός ανεκτίμητης αξίας.
Η εικόνα της "παρά φύση" μονόδρομης διακίνησης «αγαθών», από το Αθηναϊκό κέντρο, τον παρασιτικό κορμό, στην απόλυτα εξαρτημένη από αυτό Περιφέρεια περιγράφει με τον πιο απτό τρόπο την σύγχρονηαθλιότητακαι παρακμή μας. Τεράστιες ποσότητες containersγεμάταμε κάθε λογής διεθνή βιομηχανικά σκουπίδια, κυρίως διατροφικά -υγειονομικές βόμβες, διακινούνται ασταμάτητα με νταλίκες και ποστάλια, μονόδρομα Από-Προς, για να επιστρέψουν παντελώς κενά φορτίου. Πρόσφατη μελέτη κατέδειξε πως στην περίφημη τουριστική μας βιομηχανία η συμμετοχή του ελληνικού προϊόντος πανελλαδικά δεν υπερβαίνει το 15%.[4]
Το «δημόσιο» εισπράττει τον αναγκαίο για την αυτοσυντήρηση του ΦΠΑ[5]και καμαρώνει για τον φοβερό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας, για ένα τζίρο με κέρδη μόνο για τους ατζέντηδες, την ίδια στιγμή που οι τοπικές κοινωνίες και η οικονομία τους απαξιώνονται, υποβαθμίζονται, εξαθλιώνονται και καταστρέφονται με ταχύτατους ρυθμούς. Η χαρά του κάθε κομπραδόρου. Με άλλα λόγια το παιχνίδι των «διεθνώς εμπορεύσιμων» αγαθών χάνεται όχι μόνο εκτός των συνόρων μας, αλλά και μέσα στην ίδια μας της χώρα, όταν αδυνατούμε να τροφοδοτήσουμε το υποτίθεται δικό μας «τουριστικό προϊόν» με δικά μας, αυθεντικά κατά τόπους, προϊόντα.
Αυτό το αρνητικό ισοζύγιο συντηρεί και αναπαράγει την αληθινή υλική βάση της παρασιτικής αποικιακής μας υπόστασης. Με άλλα λόγια «χάνοντας τη χώρα μας», χανόμαστε και εμείς οι ίδιοι μαζί της. Πίσω από τους οικονομικούς δείκτες αποκρύβεται το βαθύτερο υπόστρωμα της ήττας μας. Μιας ήττας πολιτισμικής, πνευματικής, ηθικής και αισθητικής που γεννά μια πανωλεθρία παραγωγική, οικονομική, πολιτική και εθνική.
Μια χώρα με σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα,γηρασμένη, αυτοχειριάζεται. Κατακυριευμένη από το φαντασιακό ενός Dorian Gray για αέναη «νεότητα», «καινοτομία», «εκσυγχρονισμό» και «πρόοδο», από την ετεροχρονισμένη δηλαδή φρενίτιδα μιας μπαγιάτικης δυτικής νεωτερικότητας, γυρνά την πλάτη στο δημιουργικό ιστορικό της παρελθόν. Σε ένα παρελθόν που εδράζεται γερά στην γεωοικονομία ενός κόσμου ταυτόχρονα μικρού και μέγα, ενός κόσμου που έρχεται από πολύ μακριά και διαθέτει τα προσόντα να διατυπώσει όραμα που αφορά το μέλλον του. Η διαλυτική σκιά μιας αυστηρά εξατομικευμένης ύπαρξης που μεταλλάσσεται και μετακινείται διαρκώς, βασισμένη σε ιδιοτελείς πρόσκαιρες σχέσεις, τον αντιστρατεύεται λυσσαλέα. Το τέρας της καπιταλιστικής ουτοπίας[6]έχει άραγε στ αλήθεια τα φόντα να επιτύχει μια τόσο περίλαμπρη νίκη;
Την στρατηγική ολοκληρωτικού εξανδραποδισμού της όποιας εναπομείνασας ενδογενούς ταυτότητας και πραγματικής οικονομίας έρχονται να εφαρμόσουν "επί του εδάφους" στο εσωτερικό της χώρας, δυο κυρίως πόλοι εξουσίας, σε αγαστή μεταξύ τους συνεργασία.
Από τη μια οι άνθρωποι της κεντρικής πολιτικής σκηνής ασκούν έργο άριστο, ως διαχειριστές, διαμεσολαβητές και μεσίτες αυτής της μετάβασης. Το κατά πόσο συνιστούν εικόνα μας και μας μοιάζουν θα κριθεί από τα πράγματα. Από την άλλη, η μεγάλη πλειοψηφία των "πνευματικών ταγών του τόπου", με πρωτοπορία τους πανεπιστημιακούς μας δασκάλους, ως άριστα "λόγια υποκείμενα", σε συγκροτημένη και διατεταγμένη θεσμική λειτουργία, αριστοτεχνουργούν σε ξένες στρατηγικές. Γαλουχούν φιλότιμα τη νέα γενιά, το όποιο μέλλον μας έχει απομείνει, στο φαντασιακό του σύγχρονου μετακαπιταλιστικού καθεστώτος, με υπέρτατο άλλοθι τα δήθεν κελεύσματα της λεγόμενης "τεχνολογικής επανάστασης".
Αποκρύπτουν φυσικά επιμελώς το ότι το υπέρτατο διακύβευμα, μιας στρατηγικής παγκόσμια κυρίαρχης, είναι η επίτευξη μιας αέναης εικονικής επαύξησης της ταχύτητας της ροής του χρόνου. Με άλλα λόγια το υπέρτατο δοκούμενο δεν είναι παρά η "εις άπειρον" επαύξηση της ταχύτητας αναπαραγωγής του κεφαλαίου από την μια και καταστροφής της δημιουργικής ανθρώπινης εργασίας από την άλλη.
Στη χρηματοπιστωτική μηχανή αυτή η ταχύτητα έχει υπερβεί τα εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου και έχει παύσει προ πολλού να είναι αντιληπτή από το ανθρώπινο μάτι. Στα πάντα διαμεσολαβεί ο αλγόριθμος της μηχανής. Ποια διεστραμμένη υπέρτατη δύναμη άραγε υπαγορεύει την υπαγωγή της παραμικρής ανθρώπινης δραστηριότητας σε αυτή την υπανθρωπία; Τίνος είδους ανάγκη και για λογαριασμό τίνος πράγματος οφείλει η ανθρωπότητα να αποδεχτεί την μεταλλαγή της σε ανθρωποειδή με ενσωματωμένη τεχνητή νοημοσύνη η οποία θα υπερκαθορίζει την φυσική τους αντίστοιχη; Υπέρ τίνος τελικά λειτουργεί αυτός ο μοδάτος ψευδοπολιτισμός του αυτόματου;
Για πρώτη ίσως φορά στην πρόσφατη ιστορία μας, μια τόσο αμιγής κυβέρνηση τεχνοκρατών και πανεπιστημιακών, αυθεντικών "παιδιών του σωλήνα" με μηδενική απτή σχέση με την αληθινή οικονομική πραγματικότητα του τόπου, επιχειρεί με αληθινό πάθος τον "εκσυγχρονισμό" μας, στα πλαίσια αντίστοιχων ξένων στρατηγικών.
Το κύριο αφήγημα αυτής της ατζέντας σε σημεία είναι:
- Η χώρα δεν διαθέτει ενδογενή ταυτότητα ικανή να στηρίξει μια εθνική αναπτυξιακή στρατηγική. Ως εκ τούτου οφείλει να ευθυγραμμιστεί απολύτως με την χρηματοπιστωτική οικονομία κατευθύνοντας αναλόγως το ανθρώπινο δυναμικό της.
- Ο τουρισμός, η φαντασιακή "ναυαρχίδα" αυτής της στρατηγικής για τις ανάγκες της "εσωτερικής" αγοράς, οφείλει να είναι μαζικός, απόλυτα ενταγμένος στη διεθνή βιομηχανία ελεύθερου χρόνου. Δηλαδή τζόγος, γενικευμένη εκπόρνευσηκαι αποστειρωμένος πολιτισμός κονσέρβα σε Αθηνοκεντρικά Μέγαρα. Η όποια διάχυση στην περιφέρεια οφείλει να υπακούει σε αυτά τα συγκεντρωτικά πρότυπα.
Για τη συλλογιστική αυτή:
1. Η "φιλοξενία" από αγαθό που προϋποθέτει ταυτότητα, εστία, φιλία και ελευθεριακή εμπειρία περιπλάνησης και εμβάθυνσης σε "Άλλες" πολύτιμες ταυτότητες, μεταλλάσσεται σε κακόφωνη συσκευασία κεντρικά ελεγχόμενων και διαχειρίσιμων εύπεπτων καταναλωτικών προτύπων. Προτύπων που εναλλάσσονται γρήγορα σύμφωνα με τα κατά καιρούς κερδοσκοπικά μοντέλα μιας παγκόσμιας σούπας για εξατομικευμένους ανέστιους και άφυλους[7]σύγχρονους νομάδες.
2. Η ελληνική κοινωνία οφείλει να θρυμματίσει τις ιστορικές συλλογικές της ταυτότητες και να αγελοποιηθεί σε αενάως μεταλλασσόμενα και μετακινούμενα ανθρωποειδή.
3. Αγαθά υλικά και άυλα οφείλουν να καταστούν μέρος μιας αδιάφοροπου,μαζικής παραγωγικής διαδικασίας χαμηλού κόστους, ώστε να καταστρέφονται και να αντικαθίστανται εύκολα.
4. Η χώρα δεν γίνεται αντιληπτή παρά σαν χώρος προσφοράς υπηρεσιών ενός διαρκώς μεταλλασσόμενου και χειραγωγούμενου "απ αλλού" απρόσωπου προϊόντος.
....Διαφυγή καμιά;....
2. Πνευματικοί ταγοί, αρχιτεκτονική και "αστικό ξενοδοχείο".
Έχει νομίζω νόημα να ασχοληθούμε εδώ μια στάλα παραπάνω, με κάποιους «πνευματικούς ταγούς» που διακονούν το "καθ ύλη δικό μας αντικείμενο", την αρχιτεκτονική, και όχι μόνο, προκειμένου να εξάγουμε κάποια, ίσως χρήσιμα, συμπεράσματα.
Δυο σχετικά πρόσφατα παραδείγματα, συνιστούν ανάγλυφο δείγμα της απόλυτης ευθυγράμμισης κάποιων από αυτούς τούς ....«λόγιους» με τα χειρότερα διεθνή αποδομητικά κέντρα, τους πιο ορκισμένους εχθρούς του ελληνικού πολιτισμού και του τόπου.
Το πρώτο αφορά σε έναν πανευρωπαϊκό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ιδεών για την σχεδίαση “ενός τυπικού δωματίου ύπνου σε Ελληνικό αστικό ξενοδοχείοτεσσάρων αστέρων”, το Room18, που διοργάνωσαν οι ΔΟΜΕΣ με στόχο την «δημιουργία μιας δεξαμενής ανανεωτικών ιδεώνsicγια την αρχιτεκτονική της φιλοξενίας» διερευνώντας «νέους τρόπους δημιουργικής επανερμηνείας και υπέρβασηςτων τυπικών προδιαγραφών, βάζοντας σε πρώτο πλάνο τις πιθανές επιθυμίες και προσδοκίες του σύγχρονου ταξιδιώτη».[8]
Το δεύτερο, επί της ουσίας απόλυτα εναρμονισμένο σαν προσέγγιση με το πρώτο, αφορά σε ένα«Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας[9], με τίτλο "ΜΕΤΑ-ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: Σχεδιαστικές και Καλλιτεχνικές Πρακτικές για την Παραγωγή της Καθημερινής Ζωής», οπού «το πλήθος των δημιουργικών υποκειμένωνίσως βρει τρόπους να στρέψει τις δυνάμεις του στην παραγωγή της καθημερινότηταςμε την εισαγωγή πρότυπων αντικειμένων, με την επινόηση νέων μικρο-συνηθειών, πολλαπλών γούστων, με την δημιουργία συνθηκών κατοίκησης σε άπειρες παραλλαγές, τόσο πλούσιες και διαφορετικές όσο παράξενη, ευέλικτη, ρευστή και αντιφατική είναι η πραγματικότητα των σύγχρονων υποκειμένων, των φυλών της μητρόπολης πολύ sic»… «Από την οργάνωση των κοινοτήτων γύρω από παροδικά πρωτόκολλακαι συμβιωτικές σχέσεις, ως την επικοινωνία και την διάχυση εναλλακτικών ιδεών για την καθημερινή ζωή. Από την έμπρακτη κατανόηση των παραδοσιακών τεχνικών ως τις σύγχρονες επιτελέσεις του κυβερνο-σώματος που μοιράζονται όλοι».
Θα μπορούσε κανείς να γράψει βιβλίο για την ευτέλεια, την εθελοτυφλία και την σύγχυση που αποπνέουν τα κείμενα αυτών των δυο προκηρύξεων. Γιατί "έτσι μας αρέσει" αλλά και "έτσι μας βολεύει". Μια ανίερη κακοφωνία της ελληνικής τουλάχιστον πραγματικότητας. Λέξεις και φράσεις, μέσα στην επιτηδευμένη πολυσημία τους, χάνουν κάθε ίχνος νοήματος, καμώνονται πως μιλούν για τα πάντα για να πουν το απόλυτο τίποτε.
Κείμενα ανθρώπωνπου στερούνται ίχνους αγάπης για την ιστορία, τον πολιτισμό και τα πεπραγμένα του λαού αυτού του τόπου.Μοναδική τους έγνοια η βιαστική συστοίχιση στον trendyσυρμό του φιλελευθερισμού. Της τάχιστης μεταλλαγής μας σε άβουλα πειραματικά αντικείμενα κάθε ψευδο-καινοτόμας στρατηγικής στην υπηρεσία του καθεστώτος. Της στρατηγικής δηλαδή μεταλλαγής του ιστορικού ανθρώπινου είδους σε «μετά-ανθρώπους», σε κεντρικά αναπρογραμματιζόμενα εις το διηνεκές αυτόματα ανθρωποειδή της βιοπολιτικής, μέσω της τεχνολογίας.
Θα σταθούμε εδώ σε κάποια σημεία που θεωρούμε κομβικά και χαρακτηριστικά.
3. Δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα.
I. Διαγωνισμός ιδεών Room18:
Ο διαγωνισμός ιδεών Room18 θέτει απ αρχής στους διαγωνιζόμενους ένα πλαίσιο αποκαθαρμένο κάθε εξάρτησης από το πραγματικό ελληνικό περιβάλλον όταν μιλά για:
- «δωμάτιο ύπνου σε Ελληνικό αστικό ξενοδοχείο» δηλαδή ...οπουδήποτε γης;
- την υποχρεωτική επίλυση του σε πλήρη απεξάρτηση από τον υπαίθριο του χώρο. Μόνη δέσμευση ο προσανατολισμός του κατά τον άξονα Β-Ν, απτή απόδειξη της σημασίας που αποδίδουν στην οντότητα «συγκεκριμένος τόπος» οι αγωνοθέτες.
- ένα μέγεθος στα όρια των ελαχίστων απαιτήσεων του ΕΟΤ που άλλαξαν επί τα χείρω πολύ πρόσφατα. Επιλογή υπέρ του ελαχίστου αναγκαίου και ικανού, άραγε με όρους ποιότητας και ουσίας ή υπερεκμετάλλευσης κατά τα διεθνή πρότυπα;
Το χύδην μαζικό τουριστικό πρότυπο που φωτογραφίζει τελικά αυτή η προκήρυξη ευνοεί την οικονομική μας αυτοδυναμία ή την παρά πέρα καταβαράθρωση μας στον πάτο μιας δήθεν κοσμοπολίτικης σούπας;
Διευκρινίζεται πως το αστρονομικό ποσό των βραβείων (1500-3500 ευρώ) αφορά κυρίως στην αποζημίωση του κόστους της εργασίας που θα «..καταβληθεί εκ μέρους τους για την υλοποίηση των μελετών στα πλαίσια και για τη διάρκεια της έκθεσης», (στο ξεπέτα για μια εκθεσιακή χρήση δηλαδή) και ότι«Η επιλογή δομικών υλικών, εξοπλισμού και εξαρτημάτων για την υλοποίηση των τριών βραβευμένων μελετών περιορίζεται αποκλειστικά στα διαθέσιμα των επιλεγμένων συνεργαζομένων παραγωγών και προμηθευτών».
Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, πρόκειται για εγχείρημα που θέτει πολύ υψηλά τον πήχη όσον αφορά στη συνεισφορά της δημιουργικής σχεδιαστικής εργασίας και της ανταμοιβής της στην αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος. Την ίδια στιγμή το σκέλος «υλοποίηση», στο οποίο μετατίθεται και το πραγματικό οικονομικό ενδιαφέρον της μπίζνας, τίθεται καθαρά υπό την αιγίδα των σχετικών dealersτης ελληνικής αγοράς, υπεύθυνων για το θαυμαστό ντιζαϊνιάρικοέργο που βλέπουμε στα ξενοδοχεία της επικράτειας.
Για το έργο αυτό οι πρωτοπόροι άρχοντες δημιουργοί της άνοιξης του 60, αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες και τεχνίτες κάθε είδους, θα ζήλευαν και θα ανατρίχιαζαν στα σίγουρα.
Ιδιαίτερο όμως ενδιαφέρον έχουν οι λύσεις που προκρίθηκαν και βραβεύτηκαν προκειμένου να απολαύσουν την ανταμοιβή «υλοποίησης» και «έκθεσης» στα πολιτιστικά μας Μέγαρα.
Αφηρημένες αυτοαναφορικές εικόνες, κιτς προσομοιώσεις του «φυσικού» εκτός τόπου και κλίμακας, χρήσεις θρυμματισμένες, ρευστές και διάχυτες σπαρμένες παντού στο πουθενά, κατοπτρικές αντανακλάσεις επί αντανακλάσεων, ατομικές ψευδαισθήσεις επί ψευδαισθήσεων ψηφιακές η μη, και φυσικά πλήρης απουσία πραγματικού προϊόντος που προϋποθέτει μόχθο, αληθινή ανθρώπινη εργασία και απτές παραγωγικές σχέσεις.
Η υλική βάση της κατασκευής του δωματίου είναι παντελώς απούσα εξόριστη ηθελημένα στο βαθύ σκοτάδι. Το μόνο προϊόν που αναδεικνύεται είναι εκείνο μιας εικόνας καρικατούρας. Η απτή κατασκευή σαν υποτυπώδης, υπαινικτική έστω, αναφορά σε κατασκευαστικό ήθος, ο συγκεκριμένος τόπος και χρόνος, ο ίδιος ο χώρος σαν ενιαίο προϊόν μιας συγκεκριμένης συνθετικής διαδικασίας που αποσαφηνίζει, επιλύει, προσδιορίζει, μορφοποιεί και προσδίδει νόημα σε όλο και μέρη, λάμπουν δια της απουσίας τους.[10]
Μόνο κάπου στα βραβεία επαίνους προσγειωνόμαστε ξανά στην πεζή πραγματικότητα του ξενοδοχειακού δωματίου. Και εδώ όμως την προσλαμβάνουμε σαν προϊόν μιας πάμπτωχης διαδικασίας «βιομηχανικού σχεδιασμού» ενός δήθεν καινοτομικού «συστήματος» μιας ευμετάβλητης υπερντουλάπας-βαλίτσας-κοντέϊνερ, ενός «πολυχρηστικού» «πολυεργαλείου» που τα έχει όλα και συμφέρει, μια και μεταμορφώνεται ανοιγοκλείνοντας συνεχώς για να υποδεχτεί μηχανιστικά τις ελάχιστες αναγκαίες χρήσεις διημέρευσης του φαντάσματος τουρίστας.[11]
Στην θέση μιας επί της ουσίας σταθερότητας και διάρκειας, η αποθέωση του εφήμερου και ευμετάβλητου κατά το κυρίαρχο αναλώσιμο πρότυπο. Ο βαθμός υπό το μηδέν τόσο για τον ταξιδιώτη όσο και για το κέλυφος και τα σκευή που θα τον υποδεχτούν, στο όνομα μιας ψευδοκαινοτομίας της πυρκαγιάς.Το φαντασιακό μιας κρετίνικης ψευδοαυτόματης μηχανιστικής συνθήκης σκιάζει το σύμπαν.
Η αληθινή διαδικασία μεταποίησης της ύλης και γέννησης ενός στ αλήθεια χρήσιμου και όμορφου πράγματος, με τις ουσιαστικέςαιμάτινες σχέσεις που προϋποθέτει και υποκρύπτει, δεν αφορά διόλου τους σχεδιαστές. Αφορά κάποιους άλλους κάπου αλλού. Εκείνους αφορά μόνο η σύλληψη ανερμάτιστων αφηρημένων εικόνων. Δεν είναι παρά αναλώσιμοι σε διατεταγμένη υπηρεσία απόκρυψης και όχι αποκάλυψης του συγκεκριμένου γίγνεσθαι του κόσμου γύρω τους. Όσο πιο άσχετοι και αστοιχείωτοι είναι τόσο το καλύτερο.
Το ίδιο τους το σχέδιο στην απύθμενη φτώχεια του το αποκαλύπτει με τρόπο τραγικό.Στην απαξία που κάποιοι τους δίδαξαν να του προσδίδουν, σαν ιερού συνθετικού και αναλυτικού εργαλείου διαύγασης, συγκρότησης και γέννησης τελικά πραγμάτων. Ακόμη και τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα, σε υποτυπώδη χρήση, πνιγμένα στην ευκολία της ταχύτητας του αυτόματου και τελικά της οκνηρίας.Και αυτό που; Σε ένα τόπο με τόσο μονάκριβες πολυπρόσωπες και πολυποίκιλες ιστορικές τεχνικές πολυτιμότητες όσο ο δικός μας. Πλήρης στραβισμός, απόλυτη βαρηκοΐα και απτική σχέση με τα πράγματα μόνο μέσα από καλά αποστειρωμένα πρόχειρα χειρουργικά γάντια.
Και όλη αυτή η φασαρία «αναντάν παπαντάμ», για ποιό λόγο; Για να προσδιοριστεί υποτίθεται η οντότητα «σύγχρονος ταξιδιώτης», ως καθαρό αντικείμενο μιας υπερμηχανής που κατοικοεδρεύει σε ένα νεφελώδες κάπου αλλού. Ο ίδιος ο ταξιδιώτης είναι το απόλυτο τίποτε, στερημένο παντελώς από κάθε ψήγμα αναφοράς, μνήμης και συναισθηματικής νοημοσύνης, μια σαδομαζοχιστική ατομική οντότητα, ανέστια άφυλη και άυλη που θα υποστεί «ηδονικά» το κάθε «καινοτομικό» σχεδιαστικό τερτίπι στο οποίο αυτή η γοητευτική υπερμηχανή θα τον υποβάλει. Κάτι σαν το λαβύρινθο του τρόμου στα πάλε ποτέ λούνα Παρκ.
Εμβληματικό το δεύτερο βραβείο όπου, το δωμάτιο μετατρέπεται σε έναν διάδρομο ελαχίστου φάρδους και ο ταξιδιώτης «κινείται» υφιστάμενος την «εμπειρία»sicμετάβασης-κίνησης από το βορεινό «σκοτάδι» του κοινόχρηστου διαδρόμου στο «φως» του νοτίου υπαινικτικού ανοίγματος του τουριστικού καταλύματος, ( όπου και θα εκπληρώσει την ύψιστη "φυσική" ανάγκη του εκείνη της αφόδευσης), υπό την επήρεια μιας κονσέρβας ψευδοφιλοσοφικής σάλτσας πέμπτης κατηγορίας. Η καταδήλωση του απόλυτου έλεγχου και εγκλεισμού, οσάν να είναι ο "ταξιδιώτης- τουρίστας"[12]ένα υπό συναρμολόγηση απάρτιο κάποιου τελικού προϊόντος πάνω στην μεταφορική ταινία κάποιας ρομποτικής βιομηχανίας.
Τι μέλλον άραγε διαθέτει αυτή η χώρα όταν, η νέα γενιά που υποτίθεται θα το συγκροτήσει και κτίσει, γαλουχείται από την «διανόηση» μας σε ένα τόσο ανερμάτιστο ανέραστο μηδενιστικό πρότυπο; Για πιο όραμα, ποιό έθνος, ποιά χώρα, ποιές επιχειρήσεις θα παλέψουν και θα εργαστούν αυτοί οι νέοι άνθρωποι; Άραγε εκπαιδεύουμε πωλητές και αναλώσιμους διεκπεραιωτές για τους κάθε λογής εισαγωγείς σκουπιδιών;
Γεννήτορες δημιουργούς για τις ιδιαίτερες ανάγκες και την μικρή κλίμακα του τόπου μας κυοφορούμε; Δεν έχει άραγε νόημα να επενδύσουμε μυαλό και ψυχή στη διερεύνηση δικών μας τροπών, τεχνικών και όχι μόνο, προκειμένου να απαντήσουμε θετικά με έργο σε αυτές μας τις ιδιαιτερότητες; Ασφαλώς και έχει. Προϋποθέτει όμως την υπέρβαση μιας αισθητικίζουσας φιλολογίας και παντελώς άλλους τρόπους προσέγγισης της ουσίας του ζητήματος. Μια άλλης τάξης αγωνία, ευαισθησία, ενδελέχεια και σοβαρότητα.
Φωτογραφίες βραβείων από το βιβλίο ROOM18, ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΤΙΚΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ, επιμελητές Γεώργιος Α. Πανέτσος και Νικόλαος Σούλης, εκδόσεις ΔΟΜΕΣ
Φωτογραφίες ενδεικτικών προτάσεων από το βιβλίο ROOM18, ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΤΙΚΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ, επιμελητές Γεώργιος Α. Πανέτσος και Νικόλαος Σούλης, εκδόσεις ΔΟΜΕΣ
II. Μεταπτυχιακο σεμιναριο "....μεταβιομηχανικου" σχεδιασμου:
«ΜΕΤΑ-ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: Σχεδιαστικές και Καλλιτεχνικές Πρακτικές για την Παραγωγή της Καθημερινής Ζωής»
Οι ινστρούχτορες του εν λόγο προγράμματος, αρκετοί ταυτόσημοι με εκείνους του προηγούμενου εγχειρήματος, ανακάλυψαν αυτό το ενδιαφέρον πεδίο με σαράντα χρόνια καθυστέρηση.Κάλιο αργά παρά ποτέ.
Ένα μεταπτυχιακό στον μεταβιομηχανικό σχεδιασμό θα μπορούσε να αποτελεί ένα θαυμάσιο αντικείμενο εμβάθυνσης στις δημιουργικές δυνατότητες και τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που ανοίγονται σήμερα στη χώρα μας. Δυστυχώς, το περιεχόμενο του συγκεκριμένου μεταπτυχιακού, όπως προσδιορίζεται από την προκήρυξη που το συνοδεύει, αντί να ανοίγει νέους ορίζοντες όπως π.χ. η ψηφιακή χειροτεχνία (digitalcrafting), επιχειρεί προκαταβολικά να εγκλωβίσει τους αποδέκτες του στον ίδιο ετεροκαθορισμένο αδιέξοδο κύκλο.
Από πού άραγε αυτό το όψιμο ενδιαφέρον για την παραγωγική διαδικασία; Αφορά στην ευκαιρία «απορρόφησης» κάποιων ευρωπαϊκών κονδυλίων, στην απαχολησιμότητα της περίφημης «μορφωμένης νέας γενιάς του τόπου», η μήπως στοχεύει στην καρδιά και κάποια «άλλα», ίσως πολύ σοβαρότερα για το αυτοδύναμο μέλλον της χώρας πράγματα;
- Τι γυρεύει στ αλήθεια η αλεπού στο παζάρι;
Η συγκρότηση ενός προϊόντος "διεθνώς εμπορεύσιμου", σύγχρονου, σύνθετου και υψηλής ποιότητας, προϋποθέτει έναν συλλογικό ευφυή πολυπαραμετρικό σχεδιασμό επίπεδου. Σχεδιασμό που αξιοποιεί ολιστικά όλα τα διαθέσιμα τεχνικά και τεχνολογικά εργαλεία που γέννησε ο μόχθος αιώνων και γενεών.
Εδώ το πραγματικό διεθνές διακύβευμα των ημερών μας βρίσκεται στην υπέρβαση της πραγματικής δυσκολίας σύνθεσης ρητής και άρρητης γνώσης, λόγιων και λαϊκών τεχνικών, ψηφιακών και παραδοσιακών- αναλογικών τροπών σύλληψης, σχεδιασμού, κατασκευής και διάθεσης ενός προϊόντος. Σύνθεσης σε τελική ανάλυση δυο αντιδιαμετρικών κόσμων για το κυρίαρχο δυτικό βιομηχανικό παράδειγμα[13].
Το ζωτικό αυτό ζήτημα απουσιάζει παντελώς στο εν λόγο "μεταπτυχιακό".
Σήμερα οι πάντες έχουν αντιληφτεί την ανάγκη να ξαναπιάσουμε το νήμα από εκεί που το έκοψε ο τεϋλορισμός και ο φορντισμός ενάμισι αιώνα πριν[14]. Οι λαοί της Ανατολής, με τεράστια ζωντανή παράδοση στη μανιφακτούρα και με πρωτεργάτες τους Γιαπωνέζους στις δεκαετίες 70 και 80, επανέφεραν ξανά στο παραγωγικό προσκήνιο, από την εξορία του φορντικού μοντέλου, την «σιωπηλή γνώση» των εργαζομένων με το παράδειγμα του τογυοτισμού[15]. Από εκείνο το εγχείρημα απέμεινε μόνο το justintime.Στις αναδυόμενες οικονομίες παρατηρούμε εξαιρετικά εγχειρήματα επίτευξης αυτής της σύνθεσης[16]. Εμφανίζονται κυρίως σε περιοχές νησίδες, σε εξαιρέσεις στον διεθνή κανόνα, όπου το μαζικό πρότυπο δεν κατάφερε ούτε να απαντήσει σε αληθινές συγκεκριμένες ανάγκες ούτε να συντρίψει τις πολιτισμικές αντιστάσεις των τοπικών κοινωνιών.
Σε αυτή την κατηγορία χωρών ο τόπος μας συνιστά μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση.
Για πολύ συγκεκριμένους ιστορικούς γεωοικονομικούς πολιτισμικούς λόγους και όχι μόνο λόγω "βιομηχανικής υστέρησης", συναντάμε εδώ μια πολύ σοβαρή τεχνική παράδοση. Η ομότιμη σχέση λόγιας και λαϊκής τεχνικής γνώσης σημαδεύει τις "παραγωγικές σχέσεις" και γεννά μια σύνθεση πολύτιμη για ολόκληρη την παραγωγική διαδικασία.
Αυτή η παράδοση έχει αφήσει μια τεράστια παρακαταθήκη απτού έργου που δεν εγγράφεται στο κυρίαρχο δυτικό πρότυπο. Μια δημιουργική πρακτική όπου "κτιστό" και "άκτιστο" λειτουργούν από κοινού. Την συναντάμε παντού στους τόπους της ελληνικής οικουμενικής κοσμόπολης[17], σε ολόκληρη την Μεσογειακή λεκάνη, στην Βαλκανική και στους εμπορικούς δρόμους από την Ρωσία μέχρι τη βόρεια Αφρική. Ένας κοινοτιστικός πολιτισμός του προσώπου, της πολύτροπης νόησης και της συναισθηματικής νοημοσύνης, διαπερνά με το πνεύμα του το πιο ζωντανό μεταποιητικό δυναμικό της σημερινής Ελλάδας.
Δεκάδες μικρές σύγχρονες ελληνικές επιχειρήσεις, παράγουν πολύ υψηλής ποιότητας προϊόν με διεθνή ανταπόκριση και ακτινοβολία.Επί της ουσίας γνωρίζουν να παράγουν καλά "κατά παραγγελία μεταβιομηχανικό προϊόν" που συμπυκνώνει, τόσο στην σύλληψη όσο και στην υλοποίηση του, υπερσύγχρονους με παραδοσιακούς τρόπους. Πρόκειται για οικογενειακές επιχειρήσεις μερικών γενεών όπου, οι γονείς και παππούδες συνεισφέρουν την μαστορική γνώση και δεξιότητα και οι νεώτεροι τα καλούδια του σύγχρονου ψηφιακού κόσμου. Έχουν επιλύσει από μόνοι τους «επί του πεδίου», στην ίδια την πράξη, το πως της σύνθεσης των δυο διαφορετικών τρόπων. Η ικανότητα τους να αφομοιώσουν και προσαρμόσουν την όποια καινοτομία στις δικές τους ανάγκες είναι αδιαμφισβήτητη από φίλους και εχθρούς, ντόπιους και ξένους.
Το σοβαρό τους πρόβλημα βρίσκεται αλλού. Είναι επιφυλακτικοί και καχύποπτοι. Αυτό τους εμποδίζει να αναπτύξουν μεταξύ τους ουσιαστικές συνεργασίες προκειμένου να υπερβούν την μοναχικότητα τους και να συγκροτήσουν από κοινού μια υπολογίσιμη οικονομική οντότητα. Δεν πρόκειται για μια "εκ φύσεως δυστροπία του χαρακτήρα τους" αλλά για το αποτέλεσμα μιας ατελέσφορης προσπάθειας άμυνας απέναντι στους μηχανισμούς ενός παρασιτικού Κράτους. Αδυνατούν να αντιληφτούν το Αθηνοκεντρικό "φιλελληνικό" μόρφωμα σαν εκφραστή της δικής τους κοινής υπόστασης. Και δικαιολογημένα μια και το κύριο συστατικό χαρακτηριστικό του είναι η καταστροφή της κοινοτιστικής παράδοσης, της μοναδικής μορφής που συμπυκνώνει την δημιουργική ψυχή του ελληνικού κόσμου.
Από τα διατάγματα του κυβερνήτη Καποδίστρια[18]που αφαιρούν κάθε πολιτική εξουσία από τα ισινάφια της εποχής και την κρατική μηχανή των Βαυαρών στη συνέχεια, μέχρι τα σύγχρονα εγχειρήματα τύπου "Καποδίστρια" η "Καλλικράτη", ο στόχος της Αθήνας στο όνομα της αυτοδιοίκησης και της αποκέντρωσης είναι η καταστροφή κάθε πραγματικής δυνατότητας πολιτειακής αυτοδυναμίας της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό το ανιστόρητο μόρφωμα κατέστρεψε μεθοδικά ένα μοντέλο κοινωνικής συγκρότησης που λειτουργούσε αποτελεσματικά για αιώνες. Τον φαντασιακό του κορμό συνιστούσε η οντότητα πρόσωπο, η έμπρακτη σύνθεση σε μια ενιαία φύση του εγώ με το εμείς. Στη θέση του μια νεόδμητη Βαβέλ ατομικοτήτων αδυνατεί παντελώς να λειτουργήσει μια και στερείται μιας δομικής γενεσιουργού παραμέτρου, εκείνης της αμοιβαίας εμπιστοσύνης η της κατά Πλάτωνα "φιλίας", της εθελούσιας δηλαδή σύστασης σχέσεων "άρχειν" και "άρχεσθαι".[19]
Απέναντι σε αυτή την ήττα η ενασχόληση κυρίως "με τα του οίκου μας" συνιστά την τελευταία γραμμή της άμυνας μας.Τότε, από την κοινωνία προσώπων μας απομένει μόνο η κοινωνία αυτοδύναμωννοικοκυραίων, δημιουργικών μικροϊδιοκτητών μεν, περιορισμένης όμως κοινωνικής εμβέλειας και ευθύνης.
Αυτό το ακρωτηριασμένο δυναμικό συνιστά σήμερα, και παρά τις όποιες αδυναμίες του, την ψυχή κάθε δυνατότητας της χώρας για ένα ενδογενές εναλλακτικό μέλλον. Πρόκειται για ένα πλήθος αληθινώναρχόντων νοικοκυραίωνμε μικρές "αυτοδύναμες" παραγωγικές μονάδες, στο περιθώριο του κυρίαρχου παρασιτισμού.
Η πλήρης υποδούλωση του τόπου προϋποθέτει τον έλεγχο και τον αφανισμό τους από προσώπου γης. Τότε μόνο, το οτιδήποτε πολύτιμο μας έχει απομείνει, δηλαδή ο ανθός του κόπου και της εργασίας τους, θα γίνει βορά στους κάθε λογής ξένους πάτρονες που καραδοκούν. Τότε μόνο θα ενταχτεί και απορροφηθεί πλήρως στις δικές τους στρατηγικές.
Ο Μεγάλος Αδελφός πρέπει επιτέλους να ελέγξει όλα εκείνα που άφησε εκτός η απουσία βιομηχανικής-καπιταλιστικης ολοκλήρωσης. Το υλικό υπόβαθρο δηλαδή της πνευματικής μας αυτάρκειας για αιώνες.
Αυτή η παραγωγική μηχανή επηρεάζεται ελάχιστα από τις "οικονομίες κλίμακας" της συμβατικής βιομηχανικής αλυσίδας. Τα μονάκριβα και πολύτιμα προϊόντα λειτουργούν επί της ουσίας έξω από τον κυρίαρχο ανταγωνισμό και αντέχουν την δημοσιονομική καταιγίδα. Το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα δεν εδράζεται στη χαμηλή τιμή αλλά στην αληθινή αξία.Για την Άλωση τους τα δημοσιονομικά μέτρα δεν επαρκούν. Το καπιταλιστικό τέρας κυριαρχεί αφού καθυποτάξει τις πολιτισμικές μας άξιες, αναδείξει τις "καλές"sicτέχνες και εγκαθιδρύσει την αυτοκρατορία των αξιών του μάρκετινγκ.
Εδώ είναι που πρέπει να επιστρατευτούν πιο ντελικάτοι "πνευματικοί" μηχανισμοί, επιτροπές επί επιτροπών και κάθε λογής νεοφυή ιερατεία ικανά να θρυμματίσουν μια παραγωγικη υπόσταση που διαρκεί εδώ και αιώνες.
Πως; Στερώντας της το οξυγόνο για το μέλλον, δηλαδή το νέο ανθρώπινο δυναμικό.
Οι εναπομείναντες άρχοντες τεχνίτες εμφανίζονται ως οπισθοδρομικές γραφικές περσόνες ..."τσοπάνηδων", απέναντι στα αψεγάδιαστα "λευκά κολάρα". Δυσκολεύονται να εμπνεύσουν τους νεωτέρους να συνεχίσουν την τέχνη τους, να αγαπήσουν την πολύτιμη εμπειρία τους. Το κατ εξοχήν πεδίο δράσης τους, η τεχνική εκπαίδευση και η μαθητεία υποκαθίστανται από την τεχνική κατάρτιση.
Σε έναν τέτοιο άθλιο μηχανισμό ριζοσπαστικής αποδόμησης του τεχνικού μας πολιτισμού έρχονται να πρωτοστατήσουν τέτοιου τύπου μεταπτυχιακά.
Την ίδια στιγμή που αυτές οι επιχειρήσεις απαντούν με το ίδιο το προϊόν τους σε συγκεκριμένες ανάγκες της διεθνούς αγοράς που ξεφεύγουν από το κυρίαρχο μαζικό μοντέλο, απαντούν δηλαδή και δίνουν λύσεις εκεί που αυτό αδυνατεί να δώσει, επιχειρείται η ενσωμάτωση και ακύρωση αυτού του κατ εξοχήν ελευθεριακού τεχνικού χώρου, με την ετεροχρονισμένη εγγραφή του σε εκπτωχευμένους νεωτερικούς κανόνες και πρότυπα.
Η αιχμή του δόρατος αυτής της μικρής αλλά καίριας μεταποιητικής δραστηριότητας βρίσκεται στα όρια των κανόνων της ρητής γνώσης. Στηρίζεται στην μαστορική, στην αληθινή ποιητική τεχνική εργασία που λειτουργεί στις ρωγμές των κανόνων.Μήπως στ αλήθεια είναι φορείς μιας άλλης αλήθειας η οποία ενώ δείχνει πως έρχεται από το χθες σκιαγραφεί με τον πιο διαυγή τρόπο τα μονοπάτια του μοναδικού μέλλοντος που μας είναι διαθέσιμο;
Βρίθουν στις μέρες μας αδρά χρηματοδοτούμενα από τα ευρωπαϊκά ταμεία εγχειρήματα, ανόητα και αδιέξοδα, ενσωμάτωσης αυτής της άρρητης γνώσης στον κορμό της ρητής. Οι εγκέφαλοι τους αδυνατούν να κατανοήσουν πως η μαστορική είναι είδος ζωντανό που δεν μεταλλάσσεται προκειμένου να ποσοτικοποιηθεί σε εύκολα εφαρμόσιμες συνταγές.
Ή της χαρίζεται ο ζωτικός χώρος προκειμένου να ασκηθεί ή καταστρέφεται.
Την υπόσταση της αντλεί από άλλες συνθήκες και δομές, προκαπιταλιστικές, που καταφέρνουν χάρη στην ουσία τους να επιβιώνουν μέχρι τις μέρες μας.
- Που βρίσκονται οι αληθινοί μαΐστορες τεχνίτες σε αυτό το μεταπτυχιακό;
- Ποιος θα κοινωνήσει τη σοφία τους σε καθεστώς πλήρους απουσίας τους;
- Ποιοι ρυθμοί χρόνου και ποια μεγέθη θα κυοφορήσουν το αληθινά καινούριο;
- Πως συνδυάζεται η διάρκεια και η συνέχεια της παραδοσιακής τεχνικής με τα «παροδικά πρωτόκολλα»;
- Που συναντούνται οι "φυλές της μητρόπολης" με τις αληθινές κοινότητες;
- Τέλος, που στ αλήθεια οδηγεί όλο αυτό το τουρλουμπούκι;
Όσοι λοιπόν μιλούν για «κατανόηση παραδοσιακών τεχνικών» στα πλαίσια και μόνο πανεπιστημιακών προγραμμάτων, απλά δεν έχουν καταλάβει απολύτως τίποτε,δεν ξέρουν που πατούν και που πηγαίνουν. Μέσα σε μια επιθανάτια αγωνία, αιωρούμενοι στο απόλυτο κενό, έχουν ανάγκη ζωτική να διανθίσουν με μια σειρά σάλτσες του κερατά για «φυλές της μητρόπολης» και «σύγχρονες επιτελέσεις του κυβερνο-σώματος που μοιράζονται όλοι», μια διαδικασία για τα καθ ημάς τόσο απλή και συγκεκριμένη. Αυτές οι βαρύγδουπες καρικατούρες αδυνατούν να αποκρύψουν την «απόλυτη γύμνια του βασιλέα». Μπορούν όμως, σαν τις σουπιές, να θολώσουν και άλλο με το μελάνι τους το αληθινό τοπίο, βγάζοντας την μπάλα στην...... εξέδρα.
Στόχος τους φυσικά δεν είναι οι ίδιοι οι αληθινοί παραγωγοί. Αυτές οι αστειότητες τους είναι παντελώς αδιάφορες. Στόχος τους είναι ο πλήρης αποπροσανατολισμός των νέων ανθρώπων που θα έχουν την κακοτυχία να πέσουν στα δίχτυα τους. Το μέλλον τους υποθηκεύουν στις αδιέξοδες ανοησίες τους και μέσω αυτών το μέλλον της χώρας. Άξιος ο μισθός τους.
5. Ανάγκη μιας άλλης ατζέντας για την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα
Τα δυο αυτά εγχειρήματα φωτογραφίζουν ευκρινέστατα την κυρίαρχη σήμερα εξωγενή ατζέντα για το μέλλον της χώρας και της εργασίας μας.
Που βρίσκεται αλήθεια το μέλλον της μεταποίησης αλλά και της αρχιτεκτονικής σε αυτό το περιβάλλον; Υπάρχει ένα ουσιαστικό νόημα έξω από αυτόν τον αχταρμά από εξαθλιωμένες πόρνες; Υπάρχει εμπράγματη δυνατότητα απάντησης σε αυτή την κυρίαρχη ρότα; Υπάρχει το ενδεχόμενον και ενός αλλού τρόπου, έξω από αυτή την καθεστωτική νοοτροπία, για την αληθινή ζωή και το μέλλον μας;
Σε ένα κόσμο του παγκόσμιου ευτελούς κανόνα, ο δρόμος της ενδογένειας, της αφύπνισης και αξιοποίησης με σύγχρονους όρους στοιχείων που συνιστούν πολύτιμα και μονάκριβα ταυτοτικά μας χαρακτηριστικά με διεθνή αξία εφαρμογής, συνιστά από μόνος του μια πρώτη, στοιχειώδη έστω αλλά ουσιαστική, απάντηση.
Σε μια άλλη οπτική το φάντασμα "τουρίστας", συνιστά μια οντότητα που επιζητά να δραπετεύσει από την κυρίαρχη βασανιστική εικόνα της όποιας "μητρόπολης" του. Διεκδικεί τη βίωση ενός άλλου, ενός ουσιαστικού χρόνου, μιας άλλης ταχύτητας που εδράζεται στην ιερή φύση φύσης και ανθρώπου. Ένα εναλλακτικό τουριστικό μοντέλο που θα στηρίζεται σε μια πολυπρόσωπη μικρή κλίμακα με ενδογενή χαρακτηριστικά θα μπορούσε να αποτελέσει κάλλιστα προνομιακό πεδίο μιας συνολικά εναλλακτικής οικονομικής στρατηγικής.
Τότε αντί να ψάχνουμε το τι θα έπρεπε να "παράγουμε" πιθηκίζοντας ξένα πρότυπα, θα αρκούσε να εμβαθύνουμε στο πως θα κάνουμε πολύ καλά πράγματα που ήδη γνωρίζουμε, στο πως δηλαδή ενός ενσυνείδητου και ενσυναίσθητου κατά δικού μας τρόπου.
Το να μπορείς σαν λαός να εμπλουτίσεις με την ιδιοπροσωπία σου πολλαπλές εμπράγματες καθημερινές πρακτικές με διεθνή αξία εφαρμογής, μπορεί και να σκιαγραφεί τη δυνατότητα σου να διατυπώσεις ένα πολύ σοβαρό υπόδειγμα "ενός άλλου εναλλακτικού τρόπου ζωής". Αυτό ίσως και να αποτελεί ένα πρώτο κρίσιμο βήμα στη δυνατότητα σου να διατυπώσεις ένα δικό σου στρατηγικό εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο.
Όλα αυτά υπό μια και μόνη προϋπόθεση.
Είσαι σε θέση σαν λαός να ανακτήσεις την αυτοεκτίμηση σου, να αξιολογήσεις και αγαπήσεις σε ικανό βαθμό τα προικιά σου και να συνεισφέρεις στον εμπλουτισμό τους;
Μπορείς στη συνέχεια να βρεις εκεί την συνεισφορά σου στο κοινό δημιουργικό μέλλον του κόσμου ώστε να διεκδικήσεις μαζί τους την ομότιμη συμμετοχή σου σε αυτό;
[1]Θα μπορούσε φυσικά να είχε μια τέτοια υπόσταση αν ήταν αληθινός καρπός της γεωοικονομίας του τόπου. Τότε θα είχε και οργανική σχέση με άλλους εγχώριους τομείς όπως η αγροτική παραγωγή, η μεταποίηση, η πολιτισμική παραγωγή και κληρονομιά, η ανάδειξη και προστασία της ταυτότητας του φυσικού μας περιβάλλοντος. Με άλλα λόγια θα λειτουργούσε πράγματι υπέρ της εθνικής οικονομίας και της ελληνικής κοινωνίας.
[2]Πολιτικής που εξυπηρετεί σχεδιασμούς ξένων κέντρων εξουσίας.
[3]Εδώ, για την κατανόηση της οντολογικής υπόστασης του νέου Ελληνικού Κράτους, είναι νομίζω εκπληκτική η προσέγγιση που διατυπώνεται στο βιβλίο του Δημήτρη Μάρτου (2015)"Αθηναϊσμός. Ιδεολογική, πολιτική και γεωγραφική μορφοποίηση της Δυτικής κυριαρχίας στους κόσμους του ελληνισμού", Αθήνα, Γόρδιος.
[4]Το ποσοστό αυτό συνιστά εκτίμηση μελέτης που εκπονείται αυτή την περίοδο στη Γραμματεία Βιομηχανίας.
Αποτελεί το προϊόν της εργασίας ενός συλλογικού φόρουμ στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς τόσο της αγοράς όσο και του δημοσίου. Τα συμπεράσματα αυτής της εργασίας αφού ποσοτικοποιηθούν επακριβώς θα δημοσιοποιηθούν. Αξίζει να σημειωθεί εδώ πώς ακόμη και αυτό το ποσοστό είναι αμφισβητήσιμο προς τα κάτω μιας και πολλά προϊόντα που πωλούνται σαν ελληνικής παραγωγής, διατροφικά και άλλα, δεν είναι παρά ελληνοποιήσεις εισαγόμενων με σχεδόν μηδενική ενδογενώς προστιθέμενη αξία.
[5]του οποίου το μεγαλύτερο μέρος καταλήγει στα Ευρωπαϊκά Ταμεία.
[6]για την καπιταλιστική κοινωνία της απόλυτης ατομικότητας βλέπε και: (2002) Ζαν-Κλωντ Μισεά "ΤΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΑΝΤΑΜ ΣΜΙΘ", ελληνική μετάφραση (2008) Εναλλακτικές εκδόσεις
[7]για τις κάθε είδους Κονσίτες
[8]http://triantafylloug.blogspot.gr/2016/11/ για μια περιήγηση στο περιεχόμενο του διαγωνισμού και της έκθεσης βλέπε το σχετικό blog
Ανάμεσα στις θετικές και αρνητικές κριτικές ξεχωρίζω εκείνη της ομότιμης καθηγήτριας της Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ κυρίας Μάρως Καρδαμίτση - Αδάμη. Ανάμεσα σε άλλα επισημαίνει:
" ....Ανίκανη να καταλάβω τα κριτήρια της κρίσης διάβασα ξανά και ξανά τις προδιαγραφές του διαγωνισμού, χωρίς αυτό να με βοηθήσει και πολύ. Καθώς οι τρεις από τους τέσσερις ήταν το πάλαι ποτέ μαθητές μου, άρχισα να αμφιβάλλω σοβαρά για τον εαυτό μου. Το ξέρω ότι γέρασα. αλλά τόσο……." και κλείνει την σπαρακτική επιστολή της "..... Αφήστε με όμως να πιστεύω ότι είναι κρίμα να σπαταλώνται τόσες άξιες δυνάμεις. Και φυσικά δεν περιμένω να συμφωνήσουν τα 30 με τα 70. Δεν τα έχω όμως ακόμα πλήρως χαμένα. Πέστε ότι τα είπα για να ξεσπάσω. Εξακολουθώ να τρέφω ελπίδες. Αλλά προς Θεού, όχι άλλες αυταπάτες!"
Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα "ΜΕΤΑ-ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ακαδ. έτος 2016-17
[10]Βλέπε σελ 13, Φωτογραφίες από το βιβλίο ROOM18, ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΤΙΚΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ, επιμελητές Γεώργιος Α. Πανέτσος και Νικόλαος Σούλης, εκδόσεις ΔΟΜΕΣ
[11]Βλέπε σελ 14, Φωτογραφίες από το βιβλίο ROOM18, ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΤΙΚΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ, επιμελητές Γεώργιος Α. Πανέτσος και Νικόλαος Σούλης, εκδόσεις ΔΟΜΕΣ
[12] η φιλολογία περί "διαφοράς" ταξιδιώτη και τουρίστα ουδόλως φυσικά εξευγενίζει την παράλληλα ευτελή και φρικώδη εικόνα περί "τουρισμού" που προβάλει ο εν λόγω διαγωνισμός.
[13]Από την μια ο κόσμος της άρρητης, λαϊκής γνώσης και της μαστορικής που εδράζεται στη βιωματική σχέση με τα πράγματα και στην εμπειρία του "άκτιστου" μέσω της πίστης. Από την άλλη εκείνος της λόγιας επιστημονικής γνώσης, της λογικό-αποδεικτικής και νοησιαρχικής διαδικασίας, του εργαλειακού ορθολογισμού, χρησιμοθηρικού και τεχνικοκεντρικού που εστιάζει στο "κτιστό". Στην παράδοση της καθ ημάς Ανατολής επιστήμη και μεταφυσική συνιστούν μια αδιαίρετη ενότητα. Στην παράδοση της δυτικής νεωτερικότητας συντελείται ο απόλυτος διαχωρισμός και η πρωτοκαθεδρία μετατίθεται ανεπίστρεπτα στο χώρο του "κτιστού".
[14]πολύ χρήσιμη εδώ η συμβολή της σκέψης του Benjamin Coriat, και ειδικά των βιβλίων του, (1985) "Ο εργάτης και το χρονόμετρο. Τεϊλορισμός -Φορντισμός και μαζική παραγωγή", Αθήνα, Εναλλακτικές εκδόσεις και του ίδιου: (1988) " Ρομποτική", Αθήνα, Ασυνέχεια.
[15]Kenichi Ohmae (1982)"The Mind Of The Strategist: The Art of Japanese Business", McGraw-Hill.
[16]Εμβληματικό παράδειγμα θεωρώ την ομάδα "gt2P", "www.gt2p.com", ομάδα που ανάγει το digital crafting σε υψηλή τέχνη και επιστήμη, υπέρ της δικής τους ιστορικής παράδοσης, πασχίζοντας να χρησιμοποιήσει τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα σχεδίασης και κατασκευής, σαν πρωταρχικό υλικό υποστήριξης της δικής τους πολύτιμης "χειροποίητης" ιστορικής μαστορικής τεχνικής παράδοσης. Έτσι, όχι μόνο δεν αποκλείουν, αλλά αντίθετα ενισχύουν με το έργο τους την ιστορική μεταποιητική πρακτική. Είναι πάνω σε αυτό χαρακτηριστικό το όνομα που δίνουν, "Losing my America", σε μια σειρά από προϊόντα τους. Είναι επίσης χαρακτηριστικό το γεγονός του ότι, ενώ ασκούν "ψηφιακό παραμετρικό-αλγοριθμικό σχεδιασμό", δεν τον εννοούν σαν μια αφηρημένη διαδικασία που συγκροτεί διαδικτυακές α-χρονικές, εξατομικευμένες, α-τοπικές, α-ιστορικές, α-νόητες και ανιστόρητες μόνο κατ επίφαση "σχέσεις", αλλά αντίθετα, συνειδητά και καταγεγραμμένα στο υλικό προβολής και επικοινωνίας που διαθέτουν, σαν μια διαδικασία που γεννά ουσιαστικές βιωματικές σχέσεις, που συγκροτεί "οικογένειες" με κοινή ρίζα, οικογένειες-κλαδιά ενός κοινού ιστορικού "Δένδρου".
Γιώργος Κοντογιώργης, Η οικουμενική κοσμόπολη ως κράτος και ως πολιτεία
[18]Ηλίας Αρναούτογλου «Ἡ ἰδέα τῆς ἀποκαταστάσεως τῶν συναφίων …». Ένας διοργανισμός συναφίων του 1831
Η επιστολή του Καποδίστρια προς τον Νικ. Γερακάρη. (ΓΑΚ, Αρχείον Βλαχογιάννη, κυτ. 80, αντίγραφο πρωτοτύπου), εν Ναυπλίῳ τήν 14 (26) Σεπτεμβρίου 1831, αριθ. εγγράφου1
http://www.academia.edu/941562/
[19]Βασίλης Ξυδιάς "Από τον κοινοτισμό στη φιλία". Εξαιρετικό πόνημα πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα
http:// antifono.gr/portal/πρόσωπα/ξυδιάς/γραπτός-λόγος/2830
Κάνοντας ένα μικρό άλμα στη σκέψη περί κοινοτισμού και κατά Πλάτωνα "φιλίας" του Βασίλη Ξυδιά θα τολμούσα να πώ πως το πεδίο της μεταποίησης, της βαθιάς και συλλογικής βυθοσκόπησης και μετατροπής της ύλης σε ένα νέο "άλλο" κοινά "ωφέλιμο" πράγμα, εκ παραλλήλου, τόσο υπερβαίνει τη "φυσικότητα" του κόσμου μας, όσο και σφυρηλατεί σχέσεις "φιλίας" επί ενός απολύτως πραγματικού πεδίου "εφαρμογής", της τάξης της "ιερής μελωδίας της πραγματικότητας", πεδίου στο οποίο συνυπάρχουν "συμφιλιωμένα" οι κόσμοι του κτιστού και του άκτιστου, του ορατού και του αόρατου, τού ρητού και του άρρητου. Αυτή την εν δυνάμει ιερή σχέση της ιστορικής μεταποίησης, την ζωτική για την ουσιαστική πολιτειακή συγκρότηση της κοινωνίας έρχεται να αποδομήσει οριστικά το μαζικό "επιστημονικό" φορντικό μοντέλο της πλειοψηφίας των "καθηγητάδων" του κόσμου μας, με τις σύγχρονες "ψηφιακές" περί αυτόματου παραφυάδες του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Προσθέστε τα σχόλια σας: